België wist zich het voorbije decennium in de selecte club van pioniers van de diepzeemijnbouw te nestelen. Eén firma loopt daarin voorop: Global Sea Mineral Resources, een filiaal van de baggergroep DEME. Maar de oceaan loopt daarbij mogelijk onherstelbare schade op.

Overal ter wereld maken mensen plaats voor de mijnindustrie. Onder dwang, voor het economisch belang. Deze verhuizingen gebeuren niet alleen in Verweggistan, maar ook bij ons. De industrie heeft geleerd ermee om te gaan, maar elke verhuizing wekt frustratie. ‘God schiep onze streek,’ zeggen gedupeerden in Duitsland, ‘en de Duivel heeft er kolen ond ...

Jan De Nul, de baggerfirma uit Aalst, ontpopt zich in Argentinië tot leverancier voor de fracking-industrie. De Nul levert het fijnzand dat voor fracking onontbeerlijk is. De firma wint het aan de monding van de ecologisch belangrijke Paraná-rivier en verwerkt het in een fabriek die daar zonder milieuvergunning werd gebouwd.

De allerlaatste ondergrondse mijn van België ligt vlak bij het Waalse dorpje Merbes-le-Chateau. Ze graven hier niet naar steenkool, maar naar Noir de Mazy. Uiterst zeldzaam zwart marmer, van zo’n hoge kwaliteit dat het gewild is tot in de verste uithoeken van de wereld.

Sibelco: een Vlaams familiebedrijf, maar wel zomaar eventjes ‘s werelds nummer één van het kwartszand. De naam van hun hoofdaandeelhouder doet sneller een belletje rinkelen: de familie Emsens (die van Eternit en het asbest). SRC Sibelco weegt zwaar als mineralen-multinational. Het haalt in Noord-Limburg al vele decennia lang witzand of kwartszand u ...

De mijnbouw en zinkindustrie, schijnbaar passé, maken hun comeback in het heuvelland bij Welkenraedt, provincie Luik. Een junior-mijnbouwfirma interesseert zich opnieuw voor de zinkreserves en dat zet de streek op stelten. De bewoners eisen dat ze worden gehoord. Ze halen hoop en nieuwe argumenten uit een vonnis van deze zomer over Doel. 

Van dolomiet uit Namen tot zand in Oostende, van grind in Limburg tot porfier uit Quenast: er worden best nog waardevolle grondstoffen ontgonnen in ons land, en véél. Wat vind je nog in de Belgische bodem, en waar? Raf Custers sprong voor MO* deze zomer de fiets op en zocht het uit. Want achter de geologische rijkdom zitten ook de grotere verhalen ...

De ringoven van de artisanale steenbakkerij Hove in Ninove brandt deze maand nog een keer, misschien wel voor het laatst. Hier vormen ze nog bakstenen met de hand. Kleine ondernemingen als deze bewijzen hun nut, maar er blijven er bijna geen over. Want concentratie en schaalvergroting zijn voor bakstenen al decennialang de norm.

Steengroeven blijven een pijler van de Waalse economie. De rijkste Waalse families en multinationals zoals Lhoist hebben er hun fortuinen op gebouwd, en willen ook vandaag nog verder uitbreiden. Maar ze stuiten op verzet van actiecomités. Raf Custers ging kijken in Philippeville, Namen. 

Zand is onmisbaar want het maakt een derde uit van elke kubieke meter beton. Wereldwijd wordt steeds meer beton verbruikt. De druk op de zee neemt toe, maar de zee moet ook gezond blijven. België haalt het zand voor stortklaar beton uit de Noordzee. Zo’n vijftal ondernemingen zijn daarmee bezig. 

Met de kasseien van Quenast zijn de eerste Belgische steenwegen geplaveid, de Champs-Elysées in Parijs, het Rode Plein in Moskou. Maar kasseien zijn van een ander tijdperk. Dit dorp in Waals-Brabant levert nu ballast aan de spoorwegen en porfier-kiezel aan de betoncentrales. De firma Sagrex wil de groeve opnieuw vergroten, maar het plan roept stevi ...

De grindwinning langs de Maas was een kwarteeuw geleden een stiel die gelinkt werd aan vuile zaakjes. Maar de cowboys gingen eruit, en de serieuze grindboeren zochten een manier om voort te werken. Nu ontplooit de grindsector een nieuw elan, met het Elerweerd-project in Dilsen-Stokkem (goed voor 20 miljoen ton grind) als paradepaard.