China is welkom in de Maghreb, Chinezen niet

De Maghreblanden zijn zelf vragende partij voor meer samenwerking. Marokko bijvoorbeeld wil zijn partners diversifiëren en voert een actief beleid richting China.

De Marokkaanse diplomatie heeft hard gewerkt om de eerste Chinees-Afrikaanse ondernemerstop, die eind november plaatsvond, in de toeristische stad Marrakesh te laten doorgaan.

Marokko hoopt op deze manier Chinese investeerders aan te trekken. Wat geen evidente zaak is, volgens waarnemers. China delokaliseert naar landen waar het aantal inwoners hoog is, zoals bijvoorbeeld naar Egypte.

Algerije als afzetmarkt

Algerije is zonder twijfel, met zijn gasrijke bodem en enorme financiële middelen, de belangrijkste economische partner van China in Noord-Afrika.

China heeft dit jaar zelfs de vroegere kolonisator en bevoorrechte partner Frankrijk van de troon gestoten en is sinds 2013 de eerste leverancier voor Algerije.

China was het eerste niet-Arabische land dat de tijdelijke regering die onder de Franse bezetting in 1958 werd opgericht, erkende.

De Chinese export naar Algerije is de afgelopen drie jaar met maar liefst 73 procent gestegen. Dit komt overeen met 14 procent van de totale import van Algerije (in 2014) en is goed voor 8 miljard dollar aan geïmporteerde producten.

Algerije heeft altijd goede relaties onderhouden met China, zelfs voor de onafhankelijkheid. China was het eerste niet-Arabische land dat de tijdelijke regering die onder de Franse bezetting in 1958 werd opgericht, erkende. Maar ondanks de historische banden hebben de relaties tussen de twee landen pas bij de eeuwwisseling aan belang toegenomen.

Met hun bedrijven slepen de Chinezen de belangrijkste overheidscontracten in de wacht. Deze bedrijven zijn actief in de grote werken zoals autostrades (de grote kustweg van oost naar west) en luchthavens en staan in voor de bouw van sociale woningen.

Zelfs de Grote Moskee die president Bouteflika wil laten bouwen, is in handen van een Chinees bedrijf. Het voorziene budget voor het omstreden project bedraagt1 miljard euro (1,5 miljard dollar) en stelt 1.600 Chinese arbeiders en technici tewerk.

Chinezen niet welkom

De belangrijke rol die China heeft gekregen in het uitvoeren van de grote infrastructuurwerken heeft de laatste jaren heel wat vragen doen rijzen. Het feit dat Chinese bedrijven eigen arbeiders gebruiken en geen beroep doen op de lokale arbeidskrachten terwijl Algerije te kampen heeft met een torenhoge werkloosheidsgraad, zorgt voor heel wat kritiek. Ook het soort werk dat China uitvoert is het onderwerp van een polemiek. Het gaat niet om investeringen, zeggen de critici, maar eerder om het uitvoeren van grote infrastructuurwerken die door de Algerijnse staat worden gefinancierd. En dus kwam de aanpak van de regering onder druk te staan.

Door de toenemende kritiek, de financiële crisis en de vermindering van de inkomsten afkomstig uit de gasexport, heeft China eind september 2015 beslist om maar liefst 40.000 van zijn arbeiders in Algerije terug naar China te sturen. China heeft deze beslissing genomen op aandringen van de Algerijnse overheid uit angst voor sociaal protest. Volgens de lokale pers zijn Chinese arbeiders ook slachtoffers van toenemend racisme.

Ondanks de kritiek blijft China de grootste partner en zal de samenwerking niet afnemen. China biedt ook goedkope leningen aan. En dat heeft de Algerijnse regering aangezet tot het afsluiten van een partnerschap met een Chinees bedrijf voor de bouw van een maritieme haven. Algerije krijgt van China een lening ter waarde van 3,3 miljard dollar. Het is de bedoeling om eind maart een Chinees-Algerijns bedrijf te creëren dat voor de constructie en de exploitatie van die maritieme haven zal zorgen. Het project zou binnen zeven jaar klaar moeten zijn.

Dit artikel werd geschreven voor het lentenummer van MO*magazine. Voor slechts €20 kan u hier een jaarabonnement nemen!