Conflict om bezoek Dalai Lama is symbool van groeiende Sino-Indiase machtsstrijd

Het geplande bezoek van de Dalai Lama aan het klooster van Tawang doet de spanningen in de Sino-Indiase betrekkingen terug oplaaien. China waarschuwt voor de gevolgen als de Tibetaanse monnik de toegang tot India niet wordt ontzegd, maar India wil van geen wijken weten. Zo komt de veranderende verhouding tussen China en India in Zuid-Azië bloot te liggen. 

kris krüg (CC BY-SA 2.0)

Dalai Lama

Begin april ontvangt het boeddhistische monnikenklooster van de Indiase deelstaat Arunachal Pradesh de spirituele leider van Tibet. De Dalai Lama bezoekt daar het klooster van Tawang, het belangrijkste boeddhistische klooster in India en het op één na grootste ter wereld.

Het bezoek van de Dalai Lama aan de Indiase regio kan in China op niet veel bijval rekenen. Met het protest wil China niet alleen het één-Chinabeleid in India bestendigen, ook het territoriaal geschil om Zuid-Tibet is een reden om zich te verzetten. Officieel maakt de Volksrepubliek China immers nog altijd aanspraak op een aanzienlijk deel van Arunachal Pradesh, voor China een onderdeel van het Chinese Zuid-Tibet. De historische McMahon-linie, de feitelijke grens met China in het noordoosten van India, bevestigt evenwel al ettelijke decennia de Indiase controle over het gebied.

De woordvoerder van het Chinese Ministerie van Buitenlandse Zaken Geng Shuang verklaarde dat een Indiase toelating van het Tibetaanse bezoek bewust ‘enorme schade aan de vrede en de stabiliteit in de Sino-Indiase relatie zou toebrengen.’ De boodschap van China is dus duidelijk en scherp verwoord.

Toch is het incident over de Dalai Lama niet de eerste recente botsing tussen de beide landen. Spanningen tussen China en India toonden zich ook al in andere regio’s, zoals het waterdispuut rond de Brahmaputra en het Chinese schenden van de LAC (Line of Actual Control), de grens tussen het door India gecontroleerde Kashmir en het Chinese Aksai Chin. De verhoogde Chinese activiteit in Kashmir via de China-Pakistan Economic Corridor (CPEC) zet de verhoudingen nog meer op losse schroeven.

Dreigement of testcase?

De publieke en harde stellingname van China is in dat opzicht vooral een tussentijdse test voor het evenwicht tussen de beide landen na de laatste onrusten. Het openlijke dispuut biedt voor India dan weer de gelegenheid om zich als grootmacht in de regio te bevestigen: de Indiase autoriteiten hebben de Dalai Lama zonder voorbehoud welkom geheten.

Nu de dominantie van de Verenigde Staten in de wereldpolitiek tanende is en de Amerikaanse invloed in Zuid-Azië verkleint, is het voor zowel India als China van essentieel belang om een sterke positie te vergaren. In de nieuwe multipolaire orde die langzaam maar zeker ontstaat, is het China dat in Zuid-Azië zijn economische verankering met rasse schreden uitbreidt. 

Zowel een economisch en militair sterker Pakistan als een nadrukkelijk aanwezig China dagen de positie van India in Zuid-Azië uit.

Voornamelijk de vestiging van de China-Pakistan Economic Corridor (CPEC) heeft sinds 2015 de invloedssfeer van China in Zuid-Azië aanzienlijk vergroot. CPEC is een zorgvuldig netwerk van infrastructuur, wegen en spoorlijnen dat China door Pakistan verbindt met de Indische Oceaan. De overeenkomst ter waarde van 46 miljard dollar werd op 20 april 2015 bekrachtigd en is bijna twee jaar later in volle ontwikkeling. Het is een van de grootste buitenlandse investeringen van China en past in het grotere plaatje van de Nieuwe Zijderoute: One Belt, One Road (OBOR).

De installatie van CPEC heeft ook in Kashmir een meer prominente aanwezigheid van China gebracht. CPEC verbindt immers China met Pakistan via Gilgit-Baltistan, een onder Pakistaans gezag staande provincie die deel uitmaakt van het overkoepelende geheel Kashmir, waar zowel India als Pakistan aanspraak op maken.

Voor het machtsevenwicht tussen de twee groeiende grootmachten wringt hier het schoentje: India voelt door de Chinese aanwezigheid in Kashmir zijn soevereiniteit in gevaar komen en vreest tegelijk een verlies aan invloedssfeer in de regio. Het is een bedreiging van de Indiase macht in een geostrategisch perspectief.

Zowel een economisch en militair sterker Pakistan als een nadrukkelijk aanwezig China dagen de positie van India in Zuid-Azië uit.

likzee (CC BY-SA 2.0)

Kung Fu beoefenaar in Arunachal Pradesh

Het belang van Kashmir

India ziet China dus alsmaar agressiever in het aftasten van de grenzen tussen beide staten. Het dispuut over de Dalai Lama situeert zich tegen de achtergrond van deze spanningen. De uithaal van China over het Tibetaanse bezoek aan het gecontesteerde gebied van Arunachal Pradesh biedt tegengewicht aan de eigen Chinese aanwezigheid in Kashmir.

De Indiase politieke analist Sreemoy Talukdar ziet een duidelijke tegenreactie op het zoveelste incident als een noodzakelijkheid: ‘India mag het ongelijke machtsevenwicht dat Peking ons probeert op te leggen niet accepteren.’

Een Sino-Indiase confrontatie in februari over de aanval op de Indiase luchtmachtbasis van Pathankot zette de verhoudingen in verband met Kashmir eerder dit jaar al op scherp. India laakt daarbij de weigering van China in de VN-Veiligheidsraad om Masood Azhar, de leider van de Pakistaanse groepering Jaish-e-Mohammed, als terrorist te veroordelen.

Jaish-e-Mohammed is een verzameling van activisten, die strijdt voor de aanhechting van Kashmir bij Pakistan en zou verantwoordelijk zijn voor  de aanslag van 2 januari 2016 in Pathankot, waar meerdere Indiase militairen om het leven kwamen. China blokkeert VN-maatregelen wegens ‘gebrek aan bewijs,’ maar alles wijst erop dat de groeiende Chinese belangen in de (Pakistaanse) regio een doorslaggevende factor zijn.

Met de felle veroordeling van de Indiase gastvrijheid kiest China de vlucht vooruit. In alle waarschijnlijkheid zal India niet van zijn positie afwijken en de Dalai Lama in april ontvangen. De twee Aziatische grootmachten hebben naar aanleiding van het bezoek de posities zo opnieuw verduidelijkt. Nieuwe akkoorden over de betwiste grensgebieden lijken in de nabije toekomst onwaarschijnlijk.

 

Bjorn Gens is germanist en schrijft over politiek, cultuur en maatschappij. Zijn politieke specialisatie is Duitsland in Europa met een bijzondere interesse voor India in Azië. 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.