Lula kan presidentsverkiezingen ook vanuit zijn cel beslissen

De Federale Rechtbank van Porto Alegre bevestigde vorige woensdag de veroordeling die Luiz Inácio Lula da Silva vorig jaar opliep voor passieve corruptie en witwassen. De gevangenisstraf werd zelfs opgetrokken, van 9,5 jaar naar 12 jaar.

De drie rechters waren unaniem in hun beslissing. Het enige wat Lula’s advocaten nog kunnen doen, is bij dezelfde rechtbank verduidelijking vragen over mogelijke weglatingen, tegenstrijdigheden en onduidelijkheden in de veroordeling, zonder dat dit het resultaat verandert.

Een maand vertraging

Het zal de uitvoering van de veroordeling even vertragen, hooguit een maand. Maar zodra die procedure van de baan is, dreigt hij de cel in te moeten en kan hij geen kandidaat zijn voor de presidentsverkiezingen van oktober.

Alleen een bewarende maatregel van een hogere rechtbank kan dat nog voorkomen, maar de kans is klein dat het zover komt.

Alleen een bewarende maatregel van een hogere rechtbank kan dat nog voorkomen, maar de kans is klein dat het zover komt.

De Schone Lei-wet van 2010 verbiedt de kandidatuur van wie in beroep is veroordeeld voor corruptie. Juristen en advocaten wijzen wel op uiteenlopende beroepsprocedures, bewarende maatregelen en andere juridische acties die Lula nog langer uit de cel zouden kunnen houden, zelfs tot 15 augustus, de uiterste datum om een kandidatuur voor de verkiezingen in te dienen.

Maar zijn lot hangt niet alleen van de juridische strijd af, het is ook een politieke kwestie. De veroordeling en mogelijke celstraf kunnen zijn populariteit ondermijnen en zijn tegenstanders de wind in de zeilen geven.

De kans is groot dat Lula’s Arbeiderspartij zich niet wil laten gijzelen door de kleine kans dat Lula toch nog kandidaat kan zijn.

45 procent steunt Lula

Maar het zogeheten Lulismo, de aanhang van Lula die breder is dan de Arbeiderspartij alleen, kan wel een beslissende factor zijn in de verkiezingen van oktober, wanneer ook een parlement en deelstaatbesturen worden gekozen, zelfs als Lula dan in de cel zit.

Lula is momenteel de belangrijkste electorale factor in Brazilië, ondanks de zeven rechtszaken waar hij tegenaan kijkt, de meeste voor corruptie.

Begin 2016, toen de campagne tegen de Arbeiderspartij op zijn hoogtepunt was, had Lula volgens de peilingen de steun van amper 20 procent van de Brazilianen. Maar vandaag is de steun meer dan verdubbeld, volgens de laatste peilingen zelfs tot 45 procent.

Lula is momenteel de belangrijkste electorale factor in Brazilië, ondanks de zeven rechtszaken waar hij tegenaan kijkt, de meeste voor corruptie.

In de eerste zaak, die vorige week dus zijn voorlopige hoogtepunt kende, slaagden zijn advocaten en voorstanders erin de indruk te wekken dat Lula het slachtoffer is van een politieke vervolging.

Sociale programma’s

Lula was president van 2003 tot 2010. Hoe krachtig zijn invloed nadien bleef, bleek bij zijn afscheid toen hij erin slaagde Dilma Rousseff, iemand zonder verkiezingservaring of charisma, tot zijn opvolger verkozen te krijgen.

Eerst brokkelde zijn invloed af, Rousseff werd in 2016 zelfs afgezet, maar sindsdien ging het weer bergop voor de oud-president. Hij heeft dan ook geen tegenstanders met vergelijkbare leiderskwaliteiten, en geen enkele opponent kan zoveel mensen op de been brengen.

De sociale programma’s die meer dan 13 miljoen arme Brazilianen een bescheiden maandinkomen bezorgden, zijn nog altijd actief. Brazilië is niet vergeten dat de armoede fors daalde tijdens Lula’s bestuur. De minimumlonen gingen gestaag omhoog, de uitkeringen voor gepensioneerden en mensen met een beperking ook en er kwamen miljoenen banen bij.