ACP-landen willen zoete voorkeursbehandeling behouden

De geschillencommissie van de WHO oordeelde woensdag onder meer dat de 1,6 miljoen ton suiker die de EU invoeren uit voormalige kolonies in de Cariben, Afrika, Stille Zuidzee en India om ze vervolgens weer te exporteren, moet worden meegeteld bij de berekening van de Europese exportlimiet. Omdat de Europese export wordt ondersteund met de gegarandeerd hoge prijs die de Europese boeren krijgen voor de suiker die ze binnen de quota produceren (de A- en B-suiker) garandeert het systeem de Caribische producenten een prijs die hoger ligt dan normaal.

Een aantal Caribische landen, in het bijzonder Guyana, Jamaica en Belize, vrezen dat een hervorming van het Europese suikerbeleid (ten vroegste voor 2005) in hun nadeel zal uitdraaien. Voor die landen is suikerriet een essentiële bron van inkomsten - In Jamaica werken 41.000 mensen in de sector, waarvan de export jaarlijks goed is voor 70 miljoen dollar per jaar. Guyana verdiende in 2002 met de suikerexport zelfs 121 miljoen dollar. Suiker levert Belize ongeveer 30 miljoen dollar per jaar op.

Ambassadeur Richard Bernal, die de onderhandelingen namens de 15-koppige Caribische Gemeenschap leidt, is het niet eens met de vaak gehoorde stelling dat de landbouwsubsidies nadelig zijn voor de ontwikkelingslanden. In sommige gevallen, en niet alleen voor suiker, profiteren ze mee van de subsidies. Landen die meer voedsel importeren dan exporteren, halen voordeel uit de gesubsidieerde Europese export.

De ex-kolonies in Afrika, de Cariben en de Stille Zuidzee (de ACP-landen) vrezen uit de markt gedrukt te worden door grote suikerproducenten als Brazilië, Australië en Thailand, die hun marktpositie zullen verstevigen als de Europese suikersubsidies verdwijnen. Volgens Jo Leadbeater van Oxfam International Brussel hoeft dat niet te gebeuren. Eigenlijk verhindert niets in deze uitspraak dat de EU suiker uit ontwikkelingslanden blijft importeren.

De Jamaicaanse minister van Handel Keith Knight, die de ACP-landen de komende zes maanden voorzit, eist dat er een speciale behandeling wordt uitgewerkt - een uitzonderingsregel die een vaste prijs garandeert voor kleine en kwetsbare economieën. Als je rekening houdt met het feit dat je te maken hebt met kleine en kwetsbare economieën en als je een speciale en gedifferentieerde behandeling accepteert, dan los je de paradox op. Je hebt dan een algemene regel en een uitzondering die gebaseerd is op bepaalde criteria.

De Jamaicaanse vakbonden hebben er weinig vertrouwen in. Zij wijzen op het recente voorstel van de EU om de suikerprijs die ACP-landen nu krijgen vanaf 2005 met meer dan een derde te reduceren. De voorlopige uitspraak van de WHO betekent de tweede klap op rij, zegt Vincent Morrisson van de Nationale Arbeidersvakbond. Morrisson hoopt op uitstel van executie, zodat de Jamaicaanse suikersector zich kan wapenen tegen de concurrentie van de andere ontwikkelingslanden. Als we de tijd krijgen, kunnen we onze suikerindustrie verbeteren. Morrison schat dat er minimaal 10 jaar nodig is om de Caribische producenten competitief te maken en de productie te diversifiëren naar producten als ethanol en geraffineerde suiker. (MM)