Afkeuring eventueel gebruik van landmijnen in Irak klinkt steeds luider

Er zijn drie internationaal erkende redenen om geen tegen personen gerichte
landmijnen te gebruiken. Mijnen zijn blinde wapens, ze brengen militair
niet voldoende op in verhouding met de hoeveelheid lijden die ze
veroorzaken en ten slotte gaat het om onnodig lijden, een schending van de
Conventie van Genève inzake oorlogsregels.

Het gebruik van antipersoonsmijnen in Irak zou een tien jaar geldend
Amerikaans engagement om dit soort mijnen uit te bannen teniet doen. Het is
een kaakslag voor de internationale consensus omtrent de verwerping van dit
wapen, zegt Jody Williams, die voor de ICBL in 1997 de Nobelprijs voor de
Vrede mocht gaan ontvangen. William H. Luers, voorzitter van de
VN-associatie van de VS (UNA-USA), waarschuwt dat de VS veel internationale
steun zullen verliezen als het landmijnen inzetten. Ook de Navo-bondgenoten
zullen diep fronsen, weet Luers.

Het gebruik van landlijnen wordt verboden door het Verdrag tegen
Antipersoonmijnen, dat in 1997 in werking trad. Niet minder dan 146 landen
ratificeerden het. Van alle Navo-leden zijn de VS de enigen die dat niet
van plan zijn. ook Griekenland en Turkije ratificeerden nog niet, maar zij
beloofden plechtig dat samen ten doen.

Luers wijst op de dubbele houding van de VS: ze steunden totnogtoe
ontmijningsprojecten in het kader van de ‘Adopt-a-Minefield’-campagne van
UNA-USA in Angola, Afghanistan, Cambodja en Libanon. De inspanningen van
de Amerikaanse overheid om mijnen te ruimen is nooit gezien, zegt Luers.
De staat wordt daarbij geholpen door Amerikaanse burgers, die sinds 1999
6,2 miljard dollar uitgaven aan de voor de ‘adoptie’ van mijnvelden. Door
de actie werd intussen al drie miljoen vierkante meter land schoongemaakt.
Momenteel wordt gewerkt aan het ruimen van een zelfde oppervlakte. Het
gebruik van landmijnen in Irak zou dan ook een zeer negatief en
contradictoir signaal zijn, aldus Luers.

Het standpunt van het Amerikaanse ministerie van Defensie is dat de VS het
verdrag in 2006 zullen ratificeren op voorwaarde dat er een (militair)
alternatief wordt gevonden voor landmijnen. Maar het General Accounting
Office (GAO), een onderzoeksarm van het Amerikaanse Congres, meldde vorige
week in een rapport dat in de Golfoorlog van 1991 landmijnen militair
gezien ineffectief waren gebleken, en in sommige gevallen zelfs
contraproductief. Volgens de ICBL was het de laatste keer dat de VS
antipersoonsmijnen gebruikten.

De ICBL waarschuwt niet alleen de VS, maar ook de Amerikaanse bondgenoten
die het verdrag tegen antipersoonmijnen ondertekenden. Als zij mee met
Washington ten strijde trekken, compromitteren zij zich. Gezamenlijke
acties met een natie die landmijnen inzet, is een duidelijke schending van
de geest van het Verdrag van 1997, luidt het. Het verdrag bepaalt immers
dat elke staat belooft nooit, onder geen enkele omstandigheid steun te
verlenen aan de activiteiten die de ondertekenaars van het verdrag wordt
verboden, of andere landen tot dergelijke activiteiten aan te zetten. Met
die bepaling in de hand roept de ICBL strijdvaardige bondgenoten op in elk
geval niet deel te nemen aan gezamenlijke acties waar op een of andere
wijze landmijnen bij betrokken zijn. Ook het transport van landmijnen over
het territorium van verdragsleden, zijn volgens de ICBL een schending van
het verdrag.