Aids in Rusland krijgt vrouwelijker gelaat

In de eerste vier maanden van 2007 werden in Rusland 15.122 nieuwe gevallen van HIV-besmetting geregistreerd, dat is zeven procent meer dan in dezelfde periode een jaar voorheen. Bij 40 procent van de 39.589 nieuwe infecties in 2006 ging het om vrouwen: hun aandeel in de besmettingen stijgt gestaag sinds 2001. De meeste vrouwen kregen het virus door onveilige seks, slechts een minderheid door het gebruik van besmette injectienaalden bij het gebruik van harddrugs.
Nochtans heeft Rusland nog nooit zoveel geld uitgegeven aan de aidsbestrijding. De regering van president Vladimir Poetin heeft een speciale regeringscommissie opgericht die ervoor moet zorgen dat de doelstellingen van een nieuw programma voor de periode van 2007 tot 2011 worden gehaald.
Volgens de specialisten wordt er onvoldoende geld uitgegeven aan preventie en informatie, om mensen te leren hoe het virus wordt doorgegeven en hoe ze condooms kunnen gebruiken om zich te beschermen. Rusland geeft in 200 miljoen roebel (5,7 miljoen euro) uit aan preventie, een peulschil van het totale gezondheidsbudget van 5,3 miljard roebel (150 miljoen euro).
“De middelen voor preventie zijn onvoldoende, de programma’s te beperkt in omvang en weinig efficiënt. Daardoor verspreidt de ziekte zich in de heteroseksuele bevolking, niet alleen bij drugsgebruikers en vooral van man tot vrouw. Die trend zal zich doorzetten”, zegt Roman Dudnik, regionaal adviseur bij de Aids Foundation East-West.
Volgens Dudnik worden via de massamedia tegenstrijdige boodschappen verspreid over veilig vrijen en leidt dat tot verwarring bij de mensen en een afwijzende houding tegen preventiemiddelen als condooms. Daarnaast zijn er de conservatieve geledingen van de Russische samenleving die zich verzetten tegen een grootschalige campagne voor het gebruik van condooms.
“Slechts 20 procent van de Russen weet hoe het virus wordt overgedragen”, zegt Corinna Reinicke, coördinatrice van het aidsprogramma van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO in Rusland. “De massamedia kunnen een grote rol spelen om daar iets aan te doen.”
Met condooms alleen los je het probleem niet op, waarschuwt Neill Mc Kee van de John Hopkins universiteit in Washington. Vooral in een context waar ook drugs en alcohol worden gebruikt, zijn mensen minder geneigd ze te gebruiken, en dat zijn net de milieus waar de kans op besmetting het grootst is.
“Rusland is een groot land en kent verscheidene mini-epidemies die allemaal verschillend zijn”, zegt McKee. Een voorbeeld is het verschil in besmettingsgraad tussen prostituees in Sint-Petersburg (50 procent) en die in Moskou (5 procent). Dat komt omdat de hoertjes in Sint-Petersburg meestal aan drugs verslaafd zijn en voor eigen rekening werken. In Moskou werken ze voor misdaadorganisaties die het drugsgebruik binnen de perken houden.
“In andere gebieden is de situatie nog anders”, zegt McKee, “Het komt erop aan voor elke situatie na te gaan welke investeringen nodig zijn om de ziekte te bestrijden. Er moet geld worden vrijgemaakt voor preventie, voor voorlichting van jongeren door andere jongeren en sociale steun voor drugsgebruikers.”