Akkoord over opruiming nucleaire kerkhoven

Het probleem van de nucleaire kerkhoven rond de Barentszee is al bekend
sinds het Bellona-rapport: minimaal 21.000 kubieke meter radioactief afval
(samen een stort van ongeveer drie voetbalvelden) en nog eens 7.500 kubieke
meter vloeibaar nucleair afval ligt min of meer onbeheerd op verschillende
marinebases rond de Barentszee. Tientallen niet ontmantelde duikboten
liggen weg te roesten in onherbergzame oorden waar ijs, sneeuw en wind vrij
spel hebben. De eerste publicaties over deze atoomtijdbom deden, tien jaar
na de ramp in Tsjernobyl, heel wat stof opwaaien.

De Europese Unie en Noorwegen werkten verschillende projecten uit voor een
nucleaire schoonmaak in de regio. Er werd meer dan 100 miljoen euro in een
speciaal fonds gestort, waarvan 50 miljoen van de Europese Commissie; 61
miljoen euro daarvan was bestemd voor 12 ‘atoomprojecten’. De uitvoering
van die projecten werd onder meer tegengehouden door de weigering van
Rusland om de import van het materiaal en de technologie nodig voor de
verwerking van radioactief materiaal vrij te stellen van invoertarieven.

Op een vergadering van de Barents Euro-Arctic Council (BEAC) in het Noorse
Kirkenes op 10 en 11 januari deed de Russische premier Mikhail Kasyanov een
aantal toegevingen die de uitvoering van de projecten mogelijk maken.
Kasyanov kondigde aan dat de invoertarieven worden afgeschaft en dat er
snel een omvattend samenwerkingsakkoord zal ondertekend worden tussen
Rusland en de andere BEAC-landen. Het Russische parlement zou dat akkoord
nog dit jaar ratificeren.

Het akkoord komt niks te vroeg, want volgens de Noorse milieugroep Bellona
- dat de kat in 1996 de bel aanbond met het rapport ‘de Russische
Noordelijke Vloot, een bron van radioactieve vervuiling’ - liggen er op het
schiereiland Kola nog 88 onderzeeërs van de Noordelijke Vloot te roesten.
Ten minste 52 daarvan zouden nog steeds nucleaire brandstof aan boord
hebben. Er is ook nog het gevaar dat uitgaat van het radioactief afval uit
het verleden. Dat werd opgeslagen op 11 plaatsen langs de kust op Kola en
in Severodvinsk in de noordelijke Moermansk-regio. De opslagplaatsen zijn
vol en volgens Bellona wordt het nucleair afval gewoon onder de open hemel
bewaard op weinig bewaakte plaatsen. Het vloeibare radioactieve afval wordt
opgeslagen in de marinebases, zowel in opslagtanks op het land als op
schepen en tankers. Ook die opslagplaatsen zijn vol en het gevaar op lekken
is bijzonder acuut.

In oktober van vorig jaar bracht een delegatie van het Europese Parlement,
onder leiding van de voorzitter van de parlementaire commissie EU-Rusland
Bart Staes nog een bezoek aan de kritieke plekken rond de Barentszee.