Arabische andersglobalisten zoeken steun (nieuwsanalyse)

De bevolking in het Midden-Oosten heeft genoeg redenen om tegen de huidige
politieke en economische verhoudingen in de wereld te protesteren. De
producenten uit de regio worden steeds meer blootgesteld aan de
concurrentiekracht van exporteurs uit de VS en Europa, terwijl de Europese
markt moeilijk toegankelijk blijft voor landbouwproducten en textielsoorten
die in het Midden-Oosten goedkoop kunnen worden geproduceerd. De hoge
overheidsschuld en de nood aan ontwikkelingshulp heeft landen als Egypte,
Jordanië, Tunesië en zelfs Syrië bovendien gedwongen een pijnlijk
herstructureringsbeleid te voeren dat wordt gedicteerd door de
internationale financiële instellingen.

Af en toe verschijnen er in het Midden-Oosten wel kritische analyses van die
situatie - meestal in oppositiekranten. Ook de uitzendingen in het Arabisch
van internatonale omroepinstellingen als de BBC bieden een forum voor
dergelijke kanttekeningen. Anderzijds komt het soms natuurlijk ook tot
stakingen of andere protestacties tegen bezuinigingen of massale ontslagen.
Maar dat blijven al bij al geïsoleerde acties; van een echte beweging die
zich tegen de uitwassen van de huidige economische globalisering keert, is
in het Midden-Oosten geen sprake.

Er is wel degelijk een debat aan de gang onder activisten hier hoe ze deel
kunnen gaan uitmaken van de internationale beweging, zegt Gasser Abdel
Razeq, een Egyptische mensenrechtenactivist. Maar het politieke klimaat is
sinds 11 september nog ongunstiger geworden. Niet alleen leden van
islamitische organisaties hebben te lijden onder massale arrestaties, maar
ook alle andere politieke organisaties.

Voor Bahi el-Din Hassan, de directeur van het Instituut voor
Mensenrechtenstudies in Caïro, was de keuze van de Wereldhandelsorganisatie
(WHO) voor Qatar als vergaderplaats vorig jaar de beste illustratie van het
feit dat de andersglobalisten in het Midden-Oosten nog nergens staan.
Alleen dat al zou de internationale beweging ertoe moeten aanzetten hier
ook actief te worden of ten minste hun ideeën en ervaringen met ons te
delen.

Sommige medewerkers van niet-gouvernementele organisaties in het
Midden-Oosten kunnen er niet goed bij waarom de andersglobalistische
beweging tot hiertoe zo weinig belangstelling toonde voor hun regio. Zowat
alle landen in het Midden-Oosten hebben af te rekenen met flagrante
maatschappelijke ongelijkheid, onrechtvaardigheid en economische uitbuiting,
en nergens anders ter wereld zijn de ontsporingen waartoe dat kan leiden
duidelijker: burgeroorlogen, terrorisme en religieus fanatisme.

Hassan, één van de weinige Arabische deelnemers aan het Wereld Sociaal Forum
dat in februari in Porto Alegre plaatsvond, vindt dat met name de strijd van
de Palestijnen tegen de Israëlische overheersing model kan staan voor de
wereldwijde confrontatie van armen en verdrukten tegen de economische en
politieke machthebbers. Israël bewaakt de Amerikaanse belangen in de regio.
Hoe kan de andersglobalistische beweging geloofwaardig zijn als zich niet
duidelijk uitspreekt over het optreden van Israël?

Activisten uit de kern van de internationale andersglobalistische beweging
hebben niet meteen een antwoord op de vraag waarom de beweging weinig
aandacht heeft voor het Midden-Oosten. Rick Rowden, een campagneleider van
de Amerikaanse actiegroep Results vindt dat sterke organisaties uit andere
landen in elk geval op hun collega’s in het Midden-Oosten moeten toegaan.
Door de repressie ziet de bevolking in het Midden-Oosten alleen in het
religieus radicalisme nog de mogelijkheid om hun mening te uiten. Steun aan
lokale niet-gouvernementele organisaties die het beleid van de
internationale financiële instellingen op de korrel nemen, kan volgens
Rowden ruimte scheppen om dat maatschappelijk protest op een constructieve
manier te kanaliseren.

Maar volgens Nancy Alexander, één van de Amerikaanse veteranen uit de
Beweging, is het aan de progressieve organisaties in het Midden-Oosten om
het initiatief te nemen. Alleen als ze uit eigen kracht groeien, kan het
andersglobalistische ideeëngoed ook in het Midden-Oosten wortel schieten.