Arme suikerproducenten vechten voor hun overleven

Hervormingen ja, maar geen brutale en vernietigende ingrepen, zegt minister Arvin Boolell van Mauritius, een eilandje in de Indische Oceaan. De huidige voorstellen van de EU lopen uit op een ramp voor onze landen.

De Europese Commissie wil de gegarandeerde prijs voor witte suiker die wordt geïmporteerd uit de ACP-landen de komende vier jaar met 39 procent verlagen. Begin volgend jaar levert een ton suiker dan nog maar 327 euro op, in plaats van 528 euro nu. Onder het huidige suikerprotocol dat dateert uit 1975 exporteren ACP-landen jaarlijks ongeveer 1,5 ton miljoen suiker naar Europa. Mauritius haalt 17 procent van zijn exportinkomsten uit suikeruitvoer naar Europa.

De hervorming van het Europese suikerregime maakt deel uit van een lange reeks hervormingen die in 2003 werden ingezet om het Europese landbouwbeleid aan te passen aan de regels van de Wereldhandelsorganisatie. Die oordeelt dat de gegarandeerde prijzen voor ACP-landen en Europese suikerproducenten concurrentievervalsing zijn. De EU gaat daar niet meer tegen in, hoewel ze de ACP-landen wel bijna 40 miljoen euro heeft beloofd voor het verlies dat ze zullen lijden.

De paniek is groot op Mauritius. Ik zie geen oplossing, zegt Jugdutt Rampersad, een boer uit Mauritius die al dertig jaar suikerriet verbouwt. De suikerindustrie zal een trage dood sterven omdat de productiekosten blijven stijgen terwijl de inkomsten zullen dalen. Hij is één van de naar schatting 20.000 kleine boeren op het eiland die mogelijk hun land zullen moeten verlaten. We zullen andere gewassen moeten telen, maar welke? Ik weet het niet. Misschien kunnen we de productiekost verder verlagen en de productiviteit verhogen, zegt Guirdharry Jugessur, de voorzitter van de Coöperatieve Landbouwfederatie in Mauritius.

Het vulkanische eiland Mauritius heeft er 200 jaar over gedaan om een suikerproducent te worden, en de inkomsten uit suiker hebben geholpen om andere sectoren te ontwikkelen, zoals textiel, toerisme en hoger onderwijs. In 2001 lanceerde het land een strategisch plan om de productiekosten in de suikersector terug te dringen. Het aantal suikerverwerkingsbedrijven werd teruggebracht van 17 in 1997 tot 11 in 2002 en de overblijvende bedrijven werden gemoderniseerd. Zo’n 10.000 werknemers vloeiden gedurende de afgelopen vier jaar af via een vrijwillig pensioenschema, waardoor de industrie de loonkost met een vierde terugdrong.

Er circuleren voorstellen om tussen de rijen suikerriet groenten te telen en het land zo productiever te maken. De suikerrietteelt wordt ook verder gemechaniseerd en ook irrigatie doet zijn intrede. Ten slotte gebruikt men het afval van het suikerriet nu ook om elektriciteit te produceren. Er draait ook al een bedrijf dat uit het riet ethanol produceert en in november start een tweede bedrijf. Dat laatste hoopt jaarlijks 30.000 ton ethanol naar Afrikaanse landen te exporteren en op het eiland ethanol in te zetten als milieuvriendelijk brandstofadditief.

Maar de ACP-landen geven zich nog niet gewonnen in het suikerdebat. Tijdens de negende ACP-ministerconferentie over suiker vorige maand in Kenia waren alle 76 lidstaten die onder het suikerprotocol vallen present. Ze beslisten hun inspanningen voort te zetten om de EU-plannen aan te vechten. Het is de bedoeling rechtsreeks te lobbyen bij de leiders van Europese landen, in de aanloop naar de volgende top van de Wereldhandelsorganisatie in december in Hongkong.

Het effect van de suikerhervorming kan de beloofde schuldkwijtschelding en verhoogde ontwikkelingshulp teniet doen die de G8 deze zomer in het Schotse Gleneagles beloofde, waarschuwt Boolell. Het suikerprotocol is heeft zich over de jaren heen bewezen en heeft landen als Mauritius daadwerkelijk geholpen bij hun sociale en economische ontwikkeling. (ADR/PD)