Bedreigde kabeljauw op menu van EU-visserijministers

“Een recept voor een ramp”, zo noemt het Wereldnatuurfonds (WWF) de jongste voorstellen van de Europese Commissie over maximaal toegelaten vangstquota. Verkleed als kok en gewapend met potten en pannen gaven ze voor het gebouw van de Europese Raad luidruchtig protest aan hun ongenoegen. Als de EU haar visserijbeleid niet bijstuurt, dreigt de overbeviste kabeljauw binnen 15 jaar helemaal uit de Europese wateren en ook van de menukaarten te verdwijnen, zegt de natuurorganisatie.

De International Council for the Exploration of the Seas (ICES), het onderzoeksinstituut dat de wetenschappelijke basis levert voor het Europese visbeleid, breekt al sinds 2002 een lans voor een moratorium op de kabeljauwvangst in de Noordzee. De ministers hebben het quotum sindsdien teruggebracht van 49.300 ton tot 23.205 ton, maar een volledig verbod zit er ook voor 2007 waarschijnlijk niet in. Ook voor schol en tong liggen de quota systematisch hoger dan wat wetenschappers op langere termijn als duurzaam beschouwen.

“In een democratie geven wetenschappers advies en nemen politici beslissingen”, zegt EU-woordvoerster Mireille Thom. “De wetenschappers zeggen dat een moratorium de meest doeltreffende maatregel is om het visbestand opnieuw op peil te brengen, maar wij moeten ook rekening houden met de vissers. We proberen het voorzorgsprincipe zo ver mogelijk toe te passen, maar we leven niet in een ideale wereld”. Thom geeft toe dat de opeenvolgende vangstreducties voor kabeljauw tot dusver niet het verhoopte resultaat hebben opgeleverd.

Een probleem met de kabeljauw is dat vissers die achter minder bedreigde soorten als schelvis of wijting aan gaan, onvermijdelijk ook kabeljauw in hun netten vinden. De Schotse visserijminister Ross Finnie heeft al laten verstaan dat hij zich zal verzetten tegen een verdere beperking van het aantal dagen voor deze visvangst. “Je moet een evenwicht zoeken”, zei Finnie aan het begin van de Visserijraad, “Wanneer je het de vissers te moeilijk maakt, drijf je ze in het failliet of - wat erger is - opnieuw in de illegaliteit”.

Om het probleem van de bijvangsten beter te kunnen inschatten, pleit Carol Phua van het WWF ervoor waarnemers aan boord van de visserschepen te laten: “Wetenschappers signaleren dat ze niet weten wat er gebeurt met 40 procent van de kabeljauw die uit de zeeën verdwijnt. Dat betekent dat een groot deel illegaal aan wal wordt gebracht of over boord wordt gegooid”.

Op vraag van Nederland stelt de commissie ook voor om het vissen met elektrisch vistuig opnieuw toe te laten voor 5 procent van de boomkotters. De zogenaamde “pulskor” zendt elektrische stoomstoten uit om platvissen als schol en tong van de zeebodem te doen opzwemmen en in het net te doen belanden. Totnogtoe gebeurt dat met “wekkerkettingen” die over de zeebodem slepen.

De vangsttechniek heeft zowel ecologische als ecologische voordelen, zegt Cindy Heijdra van het Nederlandse ministerie van Visserij: “Er slepen geen zware kettingen over de zeebodem, waardoor die minder beschadigd wordt en de vissers minder brandstof moeten gebruiken. Bovendien raken de gevangenen vissen minder beschadigd”.

Bij het WWF zijn ze daar niet zo zeker van. Ze halen wetenschappelijk onderzoek van de ICES aan waaruit blijkt dat de elektrische stroomstoten de vissen interne bloedingen en gebroken ruggengraten kunnen bezorgen. De milieuorganisatie vreest dat de beperkte toelating voor 5 procent van de vloot de deur op een kier zet voor de introductie van een bijzonder dieronvriendelijke vangstmethode die de commissie eerder heeft verboden.

Voor EU-woordvoerster Mireille Thom is het zo dat het elektrisch vissen verboden was en nu opnieuw wordt toegelaten. “De methode heeft haar voor- en nadelen. Het dierenwelzijn ligt ons nauw aan het hart, maar alles is relatief. De wetenschappers zeggen dat ze meer data nodig hebben en deze maatregel maakt het mogelijk die verzamelen”.