Belgisch Congo stemt Vlaams

De Congolese gemeenschap in België liet de voorbije maanden haar onvrede blijken over de herverkiezing van president Joseph Kabila eind november. Tijdens de straatprotesten doken opmerkelijk veel Vlaamse vlaggen op. Slaat het De Wever-effect over naar de Congolese diaspora of is er meer aan de hand?

  • Michel Gouverneur / Reporters Een Vlaamse leeuw bij protesten van de Congolese diaspora tegen de herverkiezing van Kabila in de straten van Brussel. Michel Gouverneur / Reporters

‘Ze maken er bij ons een potje van, wij gaan hier hetzelfde doen.’ Zo verwoordt Congolees activist in Brussel Momi M’Buze het gevoel dat leeft onder vele jonge Congolezen in België vandaag. Het stemadvies dat –gezien de komende gemeenteraadsverkiezingen– door de gemeenschap raast, is duidelijk: ‘Alles behalve de traditionele Franstalige partijen MR, cdH en PS.’ Naast de kopstukken uit het verleden, zoals Louis Michel (MR), richten de critici van die drie partijen hun pijlen vandaag op minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) en premier Elio di Rupo (PS). Redenen zijn Reynders’ twijfel over het bijwonen van de eedaflegging van de Congolese president Joseph Kabila, en di Rupo’s felicitaties aan het adres van Kabila.

Naast de jonge Laurent Louis, een uitgesproken pro-Tshisekedi-politicus van de liberale MLD (Mouvement pour la Liberté et la Démocratie), geniet ook het FDF de goedkeuring van de combattants, de Congolese oppositievoerders in de diaspora. Zelfs een stem voor het extreme Front National is te verkiezen boven die voor een van de traditionele partijen. ‘Er zit een zekere graad van je m’enfoutisme in,’ geeft M’Buze toe, ‘maar we willen hiermee de werking van het systeem op lokaal niveau verstoren. Ooit stemden we uit sentimentalisme op Congolezen in België. Dat is nu voorbij.’

Stem Vlaams

In het Hoofdstedelijk Gewest worden de Congolezen aangemaand om Vlaams te stemmen. ‘De Vlamingen hebben een opvallend meer kritische en objectieve houding tegenover wat er in Congo gebeurt’, verklaart M’Buze de Vlaamse vlaggen die de manifestaties geel kleurden. Ook al steunt die indruk vooral op de ongezouten standpunten die Karel de Gucht destijds als minister van Buitenlandse Zaken ventileerde, vandaag is de N-VA de grote winnaar. ‘De Congolese gemeenschap heeft haar eigen conclusies getrokken en ze weten wat ze aan ons hebben’, zegt senator Karel Vanlouwe (N-VA). ‘De Franstaligen laten ze zich leiden door economische, emotionele en historische banden met Congo. Aan Vlaamse kant zijn we kritischer, meer rationeel en leggen we meer de nadruk op goed bestuur.’

Binnen de senaat is Vanlouwe het boegbeeld van de recente uitgesproken N-VA-standpunten rond Congo. In de periode van de Congolese verkiezingen trok hij naar het land als waarnemer. ‘Groen en sp.a –waar mensen zoals Dirk Van der Maelen al heel lang rond Congo werken– zijn niet zo gekend onder de Congolezen’, zegt Nadia Nsayi. Ze is beleidsmedewerker Grote Meren voor de ngo’s Pax Christi en Broederlijk Delen en trok eveneens naar Congo tijdens de verkiezingen. ‘Met hun keuze voor N-VA willen de Congolezen vooral provoceren’, legt Nsayi uit. ‘Ze weten hoe gevoelig N-VA ligt in het maatschappelijk debat.’

Verdeel en heers

Naast de Franstaligen moeten vooral de politici met Congolese roots er aan geloven. ‘Zij zijn onze vertegenwoordigers maar hebben nauwelijks iets van zich laten horen’, zegt M’Buze. Kop van jut is Brussels schepen en vice-voorzitter van het Brussels Parlement Bertin Mampaka (cdH). De professor economie aan de Hogeschool van Henegouwen zit al zeventien jaar in de Belgische politiek.

De Vlamingen zeggen toevallig wat het Congolese middenveld al jaren zegt. Daarom hangen we ons karretje aan dat van hen.

‘Voor mij waren de Vlaamse vlaggen in de straat een slag in het gezicht’, zegt Mampaka. ‘De Congolezen hebben geen vertegenwoordiger omdat ze mij dat mandaat niet hebben gegeven.’ Mampaka dong al drie keer mee naar een zitje op federaal niveau maar dat lukte volgens hem niet omdat de Congolezen niet verenigd waren rond zijn persoon. ‘Al sinds 2007 wordt er in Brussel opgeroepen om Vlaams te stemmen. De N-VA zette in 2004 de Congolese Linda Mbungu op hun Brusselse lijst. Als haar 4500 voorkeurstemmen samengevoegd waren met mijn 8000 stemmen, dan had ik naar het federale niveau kunnen doorstoten om hen te vertegenwoordigen rond Congo. Nu hebben ze met mij enkel een contract rond huisvesting, sociale zaken en discriminatie –niet om Kabila te verjagen.’

Die verdeeldheid is volgens Mampaka het resultaat van een actief beleid binnen en buiten zijn partij om hem te discrediteren bij zijn eigen gemeenschap. Mampaka: ‘De elite in dit land, de politici en media, willen geen sterke leider van de diaspora.’

Geloofwaardigheid

Mampaka wijst er bovendien op dat een Congolese politicus in België zich met meer problemen geconfronteerd ziet dan andere politici. Naast de afwezigheid van een kapitaalkrachtige achterban is er ook het gebrek aan geloofwaardigheid. ‘Wanneer je je uitspreekt over Congo, word je meteen als partizaan bestempeld’, zegt Mampaka. Nadia Nsayi trekt dat door naar de Congolese gemeenschap: ‘Er is weinig toegang voor de Congolezen tot het maatschappelijk debat. Er komt pas aandacht voor de Congolezen als er betogingen zijn, en liefst nog wanneer er van alles wordt afgebroken.’ De diaspora mist volgens haar een goede organisatie en heeft problemen om haar punt duidelijk te maken. ‘Met de simpele boodschap “Kabila is eigenlijk een Rwandees en dus heeft Tshisekedi de verkiezingen gewonnen” ga je niet veel mensen meekrijgen’, schetst Nsayi de manier waarop de betogers in de media kwamen. ‘Maar mensen betogen niet zo maar. We moeten met hen in dialoog treden en naar hun vragen luisteren.’

Verkiezingen in oktober

Met de gemeenteraadsverkiezingen in zicht, lijkt de luisterbereidheid groter dan anders. Nsayi: ‘Er zijn nu veel ontmoetingen tussen de politieke partijen en de diaspora maar het is afwachten of dat het beleid echt zal veranderen.’ Mampaka ziet de electorale toekomst somber in. ‘Er zullen heel wat winder zwarten verkozen worden. De diversiteit die de Afrikanen bereikt hadden in de Brusselse regio, zal gebroken worden.’ Volgens hem zijn de Congolezen met te weinig om zwaar te wegen op de Belgische politiek. ‘Ze moeten niet alleen zelf stemmen voor een competente kandidaat, maar ook bij de rest actief stemmen ronselen voor hun kandidaat. Anders zullen ze het altijd moeten stellen met vertegenwoordigers die de elite tam genoeg acht om voor hen te spreken.’

Voor de N-VA ziet het er alvast goed uit. Vanlouwe: ‘We moeten oktober afwachten natuurlijk, maar bij de vele Congolezen waarmee wij de laatste tijd gesproken hebben, voelen we een grote sympathie. We hopen uiteraard dat ze achter heel ons programma staan want dat gaan we niet aanpassen voor hen.’

Momi M’Buze’s klinkt heel wat pragmatischer: ‘Het is niet dat we denken dat de Vlamingen menslievender zijn dan de rest of dat we achter heel hun programma staan. Ze zeggen toevallig wat wij, het Congolese middenveld, al jaren zeggen. Een Congolese stem maakt spijtig genoeg niet veel indruk in België, vandaar dat we ons karretje aan dat van de Vlamingen hangen.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.