Belgische ontwikkelingshulp ontspoort op weg naar 0,7%-norm

Michel had de pers bijeengeroepen om een rapport voor te stellen over de Belgische inspanningen voor de verwezenlijking van de Millenniumdoelen van de Verenigde Naties. Dat zijn acht doelstellingen waartoe de wereldgemeenschap zich in 2001 toe verbond om de armoede in de wereld uit te roeien.

In het kader van de doelstelling tot een “eerlijk partnerschap voor ontwikkeling” te komen, heeft België herhaaldelijk beloofd dat het tegen 2010 het equivalent van 0,7 procent van zijn Bruto Binnenlands Product wil uitgeven aan ontwikkelingslanden. Interimpremier Verhofstadt deed dat nog eens expliciet in zijn regeringsverklaring van 21 december 2007.

Volgens het “groeipad” dat de vorige regering heeft uitgetekend om die 0,7%-norm te halen, moest België in 2007 0,55 procent van zijn BBP uitgeven aan ontwikkelingssamenwerking. Hoewel de definitieve cijfers pas in maart bekend zijn, gaf Michel aan dat het resultaat voor 2007 rond 0,43 procent zou liggen. “Een barslecht resultaat”, gaf de minister toe.

Verwachte schuldkwijtschelding bleef uit

Michel weet de terugval, van 0,50 procent in 2006 en 0,53 procent in 2005, aan het uitblijven van concrete acties en postelectoraal getalm in het verkiezingsjaar 2007. Bovendien lijkt het erop dat de voor 2007 geprogrammeerde kwijtschelding van een groot stuk commerciële schulden aan Congo door de Nationale Delcrederedienst wordt uitgesteld tot in 2009.

De minister bevestigde dat hij net als zijn voorgangers van plan is de kwijtschelding van schulden aan ontwikkelingslanden mee te tellen als “officiële ontwikkelingshulp”. Dat is weliswaar volgens de internationale regels – andere landen doen het ook – maar niet naar de zin van ontwikkelingsorganisaties, die vinden dat de cijfers zo worden opgeblazen. De schulden die worden kwijtgescholden werden in de meeste gevallen niet terugbetaald en zorgen dus niet voor extra middelen op de begroting van ontwikkelingslanden.

Ook het Directoraat-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGOS), noemt de schuldkwijtscheldingen in het rapport dat Michel kwam voorstellen, een “weinig ontwikkelingsrelevante uitgavencategorie”. De schuldkwijtschelding is sterk onderhevig is aan fluctuaties en wordt best vervangen door “reële middelen op de begroting van DGOS”, aldus het rapport.

Michel wilde zich niet laten vastpinnen op een percentage voor de begroting 2008, maar gaf aan dat het voor de internationale geloofwaardigheid van het land belangrijk is de middelen voor ontwikkelingshulp “opnieuw in een positieve richting te stuwen”. Tegelijk gaf hij toe dat het in 2008, zonder schuldkwijtscheldingen, waarschijnlijk moeilijk zou worden om opnieuw een goed cijfer te halen.

De minister wil in de drie maanden van de geprogrammeerde levensduur van zijn mandaat vooral enkele urgente zaken afhandelen die zijn blijven liggen in 2007. Met acht ontwikkelingslanden moet een samenwerkingsovereenkomst worden afgesloten en 58 ngo’s wachten op groen licht voor meerjarenplannen die ze hebben ingediend. Als Michel ook na Pasen kan aanblijven, wil hij een groot debat op gang brengen over de modernisering van de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Op dat moment kan er ook opnieuw worden gedebatteerd over de zin en onzin van schuldkwijtscheldingsoperaties, zei de minister.

Probleemgeval Afrika

Het rapport dat DGOS voor het parlement heeft gemaakt over de Belgische bijdrage tot de verwezenlijking van de Millenniumdoelstellingen biedt een erg compleet overzicht van de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Het geeft ook een overzicht van de vooruitgang die de achttien partnerlanden van België hebben gemaakt op weg naar de Millenniumdoelen.

Die resultaten weerspiegelen de internationale trends. Het enige Aziatische partnerland van de Belgische ontwikkelingssamenwerking, Vietnam, zal er waarschijnlijk in slagen alle Millenniumdoelstellingen te realiseren. Voor de veertien Afrikaanse partnerlanden ziet het er minder goed uit. De landen van Centraal-Afrika (DRC, Burundi, Oeganda) en enkele arme West-Afrikaanse landen (Niger, Mali) halen een nauwelijks één van de Millenniumdoelen.

Michel vertrekt donderdag voor een rondreis langs Congo, Oeganda en Rwanda om er de draad weer op te pikken en “te laten zien dat België weer present is”. Het rapport van zijn administratie wordt woensdag besproken in de commissies Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking.