'Benoemingsprocedure voor ICC dreigt diplomatieke koehandelte worden'

Volgens Pace is de selectieprocedure van rechters voor andere internationale
rechtbanken in het verleden vaak tamelijk schandalig verlopen. Meestal
werden de knopen achter gesloten deuren doorgehakt, door staatshoofden of
justitieministers. De rechters van andere internationale rechtbanken als het
International Gerechtshof, het Joegoslavië- en het Rwandatribunaal en het
Internationaal Tribunaal voor de Wet van de Zee, zijn meestal ook politiek
benoemd. Volgens Pace hebben de VN-lidstaten in het verleden vaak stemmen
voor kandidaten van andere landen geruild voor de steun van die landen voor
hun mannetjes voor andere VN-functies. In sommige gevallen zijn op die
manier rechters benoemd waarvan de competentie nu in vraag wordt gesteld.

De VN kunnen er nog voor zorgen dat het met het Internationaal Strafhof niet
zover komt. Een Voorbereidende Commissie waarin alle 189 lidstaten van de VN
vertegenwoordigd zijn, is maandag aan een vergadering van twee weken
begonnen die een procedure voor de nominatie en de verkiezing van de
rechters voor het strafhof moet opleveren. In september komen de landen die
zijn toegetreden tot het verdrag over de oprichting van het Internationaal
Strafhof, een eerste keer samen om de verkiezingsprocedure en alle
nominaties te bekrachtigen. Tijdens een tweede vergadering in januari van
volgend jaar moeten de 18 rechters en de openbare aanklager van het hof dan
verkozen worden. Volgens de statuten zal die beslissing worden voorbereid
door een adviescomité dat alle kandidaten moet doorlichten met vragenlijsten
en interviews. Maar Zwitserland heeft inmiddels voorgesteld alle cv’s van
kandidaten ook op de VN-website te publiceren, om voor een maximale
transparantie te zorgen.

De statuten van het Internationaal Strafhof werden in 1998 in Rome
goedgekeurd. Het verdrag is intussen ondertekend door 139 landen, waarvan er
75 de tekst ook al hebben geratificeerd. De belangrijkste landen die in dat
lijstje ontbreken zijn de VS, India en China.

De Coalitie voor een Internationaal Strafhof vindt dat er bij de bezetting
van de nieuwe instelling een evenwicht moet worden gevonden tussen mannen en
vrouwen - een aspect dat bij de verkiezing van de rechters voor de
Tribunalen voor Joegoslavië en Rwanda niet veel aandacht heeft gekregen - en
ook tussen vertegenwoordigers van de grote regio’s in de wereld en van de
verschillende rechtssystemen die internationaal bestaan. Dat maakt de
zoektocht naar kandidaten met een vlekkeloze reputatie en voldoende
expertise op het vlak van strafrecht of relevante domeinen binnen het
internationaal recht, nog complexer.