Bolivianen niet vergoed voor gaswinning

Bolivia verdient goed aan de export van aardgas naar Argentinië en Brazilië. President Evo Morales presenteerde vorige maand zijn rapport aan het parlement: van 2005 tot 2012 waren de staatsinkomsten uit olie en aardgas gestegen van 500 miljoen naar 3 miljard euro, volgens Morales het resultaat van de nationalisering die hij in mei 2006 doorvoerde.

Maar veel voelen ze daar niet van in Caraparí, dat 1200 kilometer ten zuiden van hoofdstad La Paz ligt. De regio is goed voor een derde van het aardgas dat Bolivia produceert, maar de inwoners zelf kunnen er geen gas, diesel of benzine kopen. Het dichtstbijzijnde verkooppunt bevindt zich 50 kilometer verderop, aan de grens met Argentinië, zegt burgemeester Ermas Pérez. Daar kost een fles gas bovendien 5,40 euro, bijna dubbel zoveel als de officiële prijs.

Koken op hout

De inwoners, en vooral de landbouwers, kleine veehouders en handelaars, hebben daar al meermaals tegen geprotesteerd. Na een staking eind januari beloofde de regering dat er voor oktober een tankstation in Caraparí komt.

Pérez vertelt enthousiast dat zijn gemeente de eerste was in Bolivia die schoolmaaltijden organiseerde en zijn gezondheidszorg en onderwijs flink uitbreidde. Maar hij wil ook andere investeringen doen, onder meer in de mechanisering van de landbouw, en daarvoor is geen geld in de gemeentekas.

“Ze zeggen dat we het grootste inkomen per persoon van Bolivia hebben, maar hier heerst armoede”, zegt Elton Lenz, een plaatselijk journalist. “In verschillende gemeenschappen koken ze op hout omdat het staatsbedrijf YPFB hier geen gas verkoopt.” In mei vorig jaar werd het centrum van de gemeente wel op aardgas aangesloten maar slechts 160 gezinnen profiteren daarvan.

Inheemse inwoners

Caraparí telt vooral inheemse inwoners. Sinds in deze regio aardgas en olie wordt gewonnen, komen ze steeds vaker in aanvaring met YPFB.

Bolivia exporteert dagelijks ongeveer 30 miljoen kubieke meter aardgas naar Brazilië en 7 miljoen naar Argentinië.

YPFB liet vorige maand weten dat het in 2012 een recordhoeveelheid aardgas had geproduceerd, 51 miljoen kubieke meter per dag. Ook de olieproductie steeg naar gemiddeld 51.000 vaten per dag; aan het eind van het jaar zaten ze zelfs aan 60.000 vaten.

Geen sociaal beleid

De nationalisering heeft geen echte veranderingen teweeggebracht in het Boliviaanse energiebeleid, zegt econoom Julio Alvarado. “We blijven exporteren en laten anderen het gas industrialiseren.” Alleen president Hernán Siles Zuazo liet tijdens zijn laatste mandaat, van 1982 tot 1985, een gasleiding aanleggen van de gasvelden naar de belangrijkste verdeelpunten van de binnenlandse markt.

“De armoede van de bevolking in de gebieden waar zich de natuurlijke hulpbronnen bevinden die de staatskas stijven, staat in schril contrast tot de rijkdom van de multinationals en de enorme hoeveelheid middelen die de nationale en regionale regering uitgeven”, zegt Carlos Arze, energiespecialist van het Studiecentrum voor Arbeids- en Landbouwontwikkeling.

“Er is geen sociaal beleid”, zegt Lenz. “De werken bestaan alleen uit wegen, er wordt alleen in cement geïnvesteerd, het sociale luik wordt volledig verwaarloosd.”