Bulgarije publiceert namen ex-spionnen op internet

Op een honderdtal documenten na worden alle dossiers op het internet gezet, besliste het parlement woensdag. Politici, ambtenaren, rechters, wetenschappers, journalisten en leden van de clerus die ooit voor de geheime dienst hebben gewerkt of geld hebben gekregen, komen met hun naam op internet. Ze worden daarvan wel eerst op de hoogte gebracht en iedereen heeft het recht tegen de publicatie tegen te houden door bij het Hooggerechtshof in beroep te gaan.

Het is niet de bedoeling de personen in kwestie juridisch te vervolgen, maar om het publiek over hun verleden in te lichten. De documenten die toch nog geheim blijven, komen in een apart archief en worden geval per geval beoordeeld door een commissie. Dossiers waarin werknemers van de huidige geheime dienst of het ministerie van Defensie worden genoemd, blijven geheim.

De Bulgaarse premier Sergei Stanishev, die de archieven aanvankelijk wilde laten vernietigen, benadrukte dat “het verleden van de geheime dienst niet verward mag worden met haar huidige werk”.

De Bulgaarse geheime dienst was jarenlang een loyale bondgenoot van de Sovjetunie en had onder de Koude Oorlog een geduchte reputatie. Mogelijk werpen de archieven een nieuw licht op de rol die Bulgaarse spionnen hebben gespeeld bij de moordaanslag op paus Johannes-Paulus II in 1981. Een ander notoir wapenfeit is de moord op de Bulgaarse dissident Georgi Markov met de giftige punt van een paraplu op de Londense Waterloo Bridge in 1978.

De Bulgaren werden vorige maand nog even aan die tijd herinnerd. Bozhidar Doychev, die man die verantwoordelijk was voor de dossiers van de geheime politie, werd dood achter zijn bureau teruggevonden - zelfmoord. Invloedrijke figuren uit het communistische verleden van Bulgarije hebben geprobeerd de bekendmaking van de archieven zo lang mogelijk tegen te houden.

Politiek analist Andey Raichev is zeer opgetogen over de nieuwe wet. “Na 17 jaar is het spelletje eindelijk uit en zullen we eindelijk bijna alles weten over de mensen die het land tientallen jaren hebben gerund”. Raichev tilt er niet zwaar aan dat honderd tot tweehonderd dossiers voorlopig geheim blijven. “Dit is het einde van een tijdperk, een tijdperk waarin mensen met hun verleden konden worden gechanteerd en zogenaamde veiligheidsbelangen werden gebruikt als intimidatiemiddel”.