Congolese docenten beschuldigd van seksueel geweld

De 38-jarige Geneviève Bouyika heeft haar studies economie niet kunnen afmaken omdat ze weigerde met een docent naar bed te gaan. “Daardoor heb ik het niet verder geschopt dan visverkoopster op de markt hier in Brazzaville”, getuigt ze. Bouyika is geen alleenstaand geval, zo blijkt uit een rapport over seksueel geweld in universiteiten en hogescholen van Brazzaville. 29 procent van de studentes die hun studies opgeven, doen dat naar eigen zeggen na seksueel geweld of ongewenste intimiteiten.

“Dit soort geweld wordt gemakkelijk gebanaliseerd. Congo-Brazzaville heeft redelijk wat meisjes op de schoolbanken in het basisonderwijs, maar weinigen van hen studeren af aan de universiteit”, benadrukt Constance Mathurine Mafoukila van het VN-Bevolkingsfonds in Brazzaville. “Dit machtsmisbruik van docenten of administratief personeel moet stoppen.”

De studie van Yolande Berton-Ofoueme van het departement geografie aan de universiteit van Brazzaville bewijst dat 42 procent van de meisjes (bij 1467 ondervraagden) aan hogere onderwijsinstellingen het slachtoffer werden van seksueel geweld. Drie van de ondervraagde studentes werden naar eigen zeggen verkracht, terwijl 44 procent gedwongen seksuele contacten had met docenten. Een van de studentes raakte zwanger, terwijl een andere met hiv besmet werd.

Niet representatief

De docenten kunnen er niet om lachen. “Ik ben niet betrokken bij deze bizarre praktijken. Maar ik hoop dat ze bewijzen hebben, want je mag niet om het even wie beschuldigen”, reageert Norbert Gambek, docent aan het departement geschiedenis van de deze universiteit. “De studie is niet representatief genoeg, en de onderzoekster trekt al te eenvoudige besluiten”, aldus Ernest Apendi, docent biologie aan de hogeschool.

Toch ontkennen ze het fenomeen niet. “Het is misschien bewezen, maar de studentes blijven toch bereidwillige volwassenen”, stelt Gambek. “Wat doen de studentes wel niet om dit te veroorzaken?”, vraagt Apendi zich af. “Geen rook zonder vuur.”

De studentes willen dat deze praktijken stoppen. “We kunnen geen kant uit, want er zijn geen bewijzen. Maar de dag dat er een docent op heterdaad wordt betrapt, zullen we hem van de universiteit verjagen”, waarschuwt Daris Paka, een verantwoordelijke van de Vrije Congolese Studentenbeweging.

Hoewel uit de studie blijkt dat 24 procent van de slachtoffers weet wie hun dader is, werd nog geen enkele juridisch onderzoek gestart. Daardoor verlaten de slachtoffers noodgedwongen de faculteiten. “Ons strafrecht zegt niets over seksueel geweld, en het gebrek aan bewijs ontmoedigt de slachtoffers”, zegt juriste Nina Cynthia Kiyindou.

Ook jongens

“De slachtoffers zijn niet alleen meisjes, ook jongens ondergaan dit geweld”, verklaart verklaart Louise Thérèse Botaka-Mengha van het ministerie voor de Promotie van de Vrouw. Volgens de studie krijgen 38 procent van de jongens het dreigement te horen van docenten dat ze een onvoldoende zullen krijgen. “Ik heb viermaal mijn examens vruchteloos afgelegd, omdat een prof dacht dat ik hem verhinderde om met een meisje uit te gaan. Uiteindelijk heb ik de faculteit zonder diploma verlaten”, betreurt Fulgence Moukani, een oud-student journalistiek.