Consternatie over nieuwe aidspolitiek Bush

De Amerikaanse regering beloofde begin 2003 in de loop van de volgende vijf jaar vijftien miljard dollar te zullen besteden aan aidsbestrijding. Voor het eerste jaar, 2004, is 2,4 miljard voorzien, waarvan 550 miljoen naar het VN-fonds gaat. In de loop van de vijf jaar willen de VS slechts één van de vijftien miljard aan het Globaal Fonds geven. Negen miljard gaat naar bilaterale programma’s in een vijftiental Afrikaanse en Caribische kernlanden, vijf miljard naar USAID, de instantie die de officiële Amerikaanse ontwikkelingshulp kanaliseert.

Aidsactivisten vinden dat Bush meer geld aan het VN-fonds moet geven in plaats van een parallel programma op te zetten. In de tijd dat het ministerie van Buitenlandse Zaken de nieuwe bureaucratie heeft opgezet, zijn drie miljoen mensen aan aids gestorven, zo luidt het. Voor Sherry Ayres van Africa Action is het plan een ondergefinancierd initiatief dat voorrang geeft aan de belangen van de farmasector en de multilaterale inspanningen tegen aids ondermijnt.

De aids-tsaar van de Amerikaanse regering, Randall Tobias, wees de kritiek van de hand. Het VN-fonds is een nieuw initiatief, terwijl wij al 20 jaar ervaring hebben. De bilaterale aanpak is efficiënter omdat er minder tussenpersonen aan te pas komen, zei Tobias. Geen enkel land geeft zoveel geld aan het Globaal Fonds als de VS, aldus Tobias, en aidsactivisten kunnen hun energie beter gebruiken dan in onderlinge strijd. De aidsorganisaties wijzen er dan weer op dat de multilaterale aanpak een betere coördinatie mogelijk maakt en ook de controle vereenvoudigt.

Tobias gaf geen duidelijkheid over de vraag of Washington het geld wil besteden aan generische geneesmiddelen of de duurdere merkproducten van de geneesmiddelenindustrie. Het feit dat de aids-tsaar zelf uit die sector komt, doet weinig goeds vermoeden. De overheid wil veilige en doeltreffende geneesmiddelen die zo goedkoop mogelijk zijn, zei Tobias. Volgens hem zijn de prijzen van merkproducten intussen zo sterk gedaald dat de discussie over generische geneesmiddelen niet langer relevant is.

Een leugen, zo vindt Paul Zeitz van de Global AIDS Allicance (GAA). Merkproducten zijn nog altijd vier keer duurder dan de generische medicijnen die de Wereldgezondheidsorganisatie aanbeveelt. In de aidsplannen van de Amerikaanse regering wordt bovendien met geen woord gerept over schuldkwijtschelding voor landen die zwaar onder aids te leiden hebben. Ook de belofte om in handelsakkoorden uitzonderingen te maken voor het patentrecht op levensreddende geneesmiddelen lijkt intussen vergeten.