Crisis geeft aids vrije baan op Zimbabwaans platteland

“Jonge mannen komen terug om hier te sterven”, zegt Norman Dube, een gepensioneerde schooldirecteur in Tsholotsho, 150 kilometer ten zuidoosten van Bulawayo. “Soms moeten we begrafenissen uitstellen omdat de dorpsoudsten zoveel uitvaarten kort na elkaar niet meer aan kunnen.”
In Bulawayo, de tweede stad van Zimbabwe, klaagt de burgemeester zelfs dat begraafplaatsen schaars worden omdat aids er zoveel slachtoffers maakt. Dat gemopper kan ook politiek gemotiveerd zijn, want het bestuur van Bulawayo is in handen van de MDC, de grootste oppositiepartij.
Maar in elk geval rijzen er vragen bij de bewering van de regering in Harare dat het aidsprobleem onder controle is. Vorig jaar maakte het ministerie van Volksgezondheid bekend dat nog 15,6 procent van de bevolking besmet is met HIV, het virus dat aids veroorzaakt. In 2005 was dat nog 18,1 procent en in 2003 zelfs 24,6 procent.
Grote trek
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie kan de daling van de cijfers te wijten zijn aan de moeilijkheden die de massale migratie oplevert om het aantal besmettingen in kaart te brengen. De economische crisis in Zimbabwe heeft al miljoenen mensen doen uitwijken naar de buurlanden. Vanuit het buitenland sturen ze geld naar hun achtergebleven verwanten, die daardoor het hoofd boven water kunnen houden. Maar op termijn dreigt de grote trek het aidsprobleem alleen maar erger te maken.
“Migranten krijgen opeens meer geld, wat er vaak toe leidt dat ze meerdere partners hebben in Zuid-Afrika”, schrijven onderzoekers van SARPN, een regionaal netwerk voor armoedebestrijding, in een rapport over het fenomeen. De mannen gebruiken zelden condooms, en zeker niet met hun wettelijke echtgenote bij de bezoekjes aan het thuisfront. Dat zou immer neerkomen op een bekentenis dat ze overspel hebben gepleegd.
Volgens Maria Guyu, een medewerkster van een hulporganisatie die in Tsholotsho werkt, is het probleem het grootst op het platteland. “Aidsremmers en andere geneesmiddelen zijn er niet te vinden”, zegt ze. “Er is ook bijna geen medische hulp, want veel artsen en verpleegsters willen niet op het platteland werken. En ten slotte moeten patiënten goed eten, maar in veel dorpen lijdt iedereen honger, ondanks de goede regens.”