De duurzaamheidsrevolutie is al aan de gang

Het goede nieuws is dat de duurzaamheidsrevolutie op lokaal niveau is begonnen; het slechte dat het lang niet zeker is of er voldoende politieke wil bestaat om de inspanningen tot op wereldniveau te tillen, meent Flavin. Want daar wil het voorlopig niet te best lukken.

Zo was volgens de auteurs van het rapport de Wereldtop voor Duurzame Ontwikkeling (WSDD) die vorige zomer in Johannesburg plaatsvond, iets tussen een bescheiden pas opzij en een kleine stap achteruit. Ontwikkelingslanden en geïndustrialiseerde landen ruzieden er over handelskwesties, terwijl de Verenigde Staten met de nek werden aangekeken wegens twijfels over hun engagement in de internationale instellingen. En toch - ondanks de magere oogst was de top een forum waar meer dan 8.000 ngo’s en honderden vakverenigingen aantoonden dat er netwerken beginnen te ontstaan rond wereldomvattende thema’s en problemen die te complex zijn voor één traditionele natiestaat.

Het rapport sluit de ogen niet voor de problemen die blijven bestaan als gevolg van een gebrek aan adequaat beleid. De uitstoot van broeikasgassen blijft nagenoeg ongewijzigd, elke dag sterven 5.500 kinderen aan de gevolgen van luchtverontreiniging en 7.000 mensen aan malaria - waardoor de ziekte aids met gemak verslaat.

Maar volgens Worldwatch bevat dit slechte nieuws ook weer een positief element: de mens is in staat in te grijpen. De vraag is waar de samenleving haar energie in wil stoppen. Als we ruimtetuigen kunnen maken die op schone brandstof vliegen, kan dat voor auto’s ook. Als we koper en andere metalen uit de grond kunnen halen, kunnen we ook vuilnisbelten en leegstaande gebouwen gaan ‘ontginnen.’ En als we toeristen voor malaria kunnen behoeden, kunnen we dat ook bij mensen die dagelijks risico lopen, aldus Flavin.

Volgens Gary Gardner, hoofdonderzoeker bij WorldWatch, kan een aantal vernieuwingen fungeren als basisbouwsteentjes voor echte duurzame ontwikkeling. Gardner toont in zijn rapport aan dat een aantal sprongen voorwaarts te zeer in de schaduw zijn blijven staan. Een greep uit de reeks te onbekende en te onbeminde prestaties:

De laatste vijf jaar is het gebruik van duurzame energie in landen als Duitsland, Japan en Spanje jaarlijks met 30 procent toegenomen. Dat komt door een gelukkige samenspel tussen publieke vraag, privé-investeringen en een kentering in het openbare beleid. In Denemarken leveren windturbines al 18 procent van de elektriciteit; zelfs in Texas wordt door het stimuleren van goede investeringen de energiemarkt in het groen hertekend.

De opmars van recyclagewetten in Europa en Azië werpt vruchten af. In Nederland wordt 86 procent van een gedumpte auto gerecycleerd en in Denemarken wordt niet meer uit blikjes gedronken. Ook biolandbouw zit - vooral in Europa - in de lift: 3 procent van de voedselproductie is van bio-oorsprong, 15 maal meer dan in 1990.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) is erin geslaagd het aantal gevallen van polio terug te dringen van 350.000 in 1988 tot 480 twee jaar geleden, terwijl nieuwe bestrijdingsmiddelen van de malariamug het gebruik van het voor de mens schadelijke DDT hebben teruggedrongen.

Ook de heilige koe van de moderne samenleving - de auto - doet een duit in het zakje. Hybride-wagens - half diesel, half elektrisch - en zelfs auto’s op waterstof blijken commercieel sneller aan te slaan dan verwacht. In de VS en Europa delen zo’n 125.000 mensen samen een auto; autovrije dagen bestaan al in 14 landen en in Californië is de uitstoot van broeikasgassen door wagens wettelijk beperkt.

Afvalbestrijding gaat soms rechtstreeks hand in hand met armoedebestrijding: in Egypte, Argentinië en Brazilië verschaffen innoverende recyclage- en composteerprogramma’s arme stadsschuimers een inkomen.