Diversiteit in de Vlaamse media

‘België, met Brussel als het hart van Europa, is één van de belangrijkste trefpunten van de wereldculturen. Diversiteit en multiculturaliteit zijn vandaag een feit in onze samenleving en de integratie staat daarom terecht hoog in het vaandel van onze regering. Dit stemt hoopvol, maar resultaten en politieke engagementen moeten gerealiseerd worden. Waarom wordt er bijna niets waargemaakt op dit zo belangrijke domein? Waar blijft de zo hoog geprezen dapperheid der Belgen? Waar blijft de vormende, helpende actie van de media die tot bewustwording leidt?’

‘Wij snakken naar Afrikaans nieuws door Afrikaanse ogen’

Depas en Cyprien Wetchi hebben al heel wat nachten doorgebracht op de geïmproviseerde logeermatras van de redactie van Télé Matonge, in het hartje van het Brusselse Elsene. Acht maanden geleden startten ze met de allereerste Congolese tv-uitzendingen op internet. ‘Met onze uitzendingen willen we Afrikanen die hier wonen of die hier pas zijn aangekomen helpen te integreren in de Belgische samenleving. Om je gastland te kennen en te respecteren, moet je weten hoe het functioneert: hoe de administratie ineenzit, het economisch, politiek en cultureel leven, de Belgische waarden.’
Dit nobel doel vertaalt de redactie in reportages over praktische problemen zoals “hoe studeren in België zonder een beurs?”, en tips voor koopjes -van goedkope schoenen tot vakanties. Het cultureel leven in de Brusselse Matongewijk, politiek nieuws uit Centraal-Afrika en België komen aan bod. ‘Wij hebben nood aan Afrikaanse nieuws, door Afrikaanse ogen. Enerzijds omdat we zijn afgesneden van ons eigen land, en anderzijds omdat wij in de Belgische media niet snel iets vernemen over de Afrikaanse standpunten. In de berichtgeving over de WTO-top in Cancun bijvoorbeeld wilden wij weten wat de Afrikaanse boeren bereikt hadden tijdens de onderhandelingen.’
Die nood is zo groot in de Congolese gemeenschap dat de vzw Les Amis de Wetchi -een harde kern van zeven mensen, een poel van een tiental extra vrijwilligers en drie aftandse camera’s- naast driemaal dertig minuten internet-tv, ook nog videocassettes maakt met nieuws uit het gebied van de Grote Meren. ‘Internet-tv en videocassettes zijn een geschikter medium dan bijvoorbeeld de geschreven pers. Afrikanen hebben niet zo’n leescultuur en zijn meer tv-minded. Bovendien bestaan er al heel wat tijdschriften met nieuws over Afrika, wat kunnen wij daar nog aan toevoegen? Voor diegenen die zich geen internetverbinding of computer kunnen veroorloven, houden we een cybercafé open waar iedereen gratis kan surfen en waar jongeren allerhande cursussen kunnen volgen over internet en journalistiek.’
Zelfs in Kinshasa gooit Radio Télé Kin Malebo elke zaterdag het programma Euroshow in de ether. Hier minder gekend, maar daarom niet minder belangrijk voor Depas: ‘De Congolezen in Congo hebben geen juist beeld van het leven in België of Europa. Ze denken dat je maar met de vingers moet knippen voor geld of een mooie auto. Van de problemen die je hier tegenkomt, weten ze niets. Met Euroshow willen we zonder de mensen te ontmoedigen die waanbeelden doorprikken en betrouwbare informatie doorgeven. Zo ken ik iemand die zijn hele hebben en houden had verkocht voor 3.000 euro, om naar België te komen, maar die na het zien van onze uitzending over de moeilijkheden om een visum te krijgen, besloot om in Congo te blijven.’ (sf)

‘Ons radioprogramma brengt Zuid-Amerikanen dichter bij elkaar.’

jaar geleden vluchtten Marcia Lopez Peralta met haar twee broers om politieke redenen weg uit Chili. In België vertaalden ze hun politiek engagement in een radioprogramma. ‘In Chili waren we militanten tegen het Pinochet-regime, maar hier is het veel moeilijker om politiek geëngageerd te zijn. In het begin maakten we vooral een protestprogramma en hadden we het over de actualiteit in Chili, Nicaragua en El Salvador. Nu zijn Colombia, Brazilië, de landloze boeren, andersglobalistische thema’s, ecologie en het IMF actueel. Af en toe maken we een speciale uitzending, bijvoorbeeld over Pinochet op 11 september, of met de verjaardag van Che Guevara.’
Lioni Roa Matos, van de Dominicaanse Republiek, presenteert het programma ‘nog maar’ dertien jaar: ‘Wij willen mensen informeren over wat er gebeurt in Zuid-Amerika en de wereld. We zitten ver van ons geboorteland en mogen onze roots niet vergeten. Ons programma haalt ook de banden tussen de verschillende Zuid-Amerikaanse nationaliteiten aan. We hebben dezelfde taal en geschiedenis, we zijn broeders en zusters. En toch bestaan er heel wat clichés over elkaar, weten we niet veel over elkaar. We zijn heel gelijk en heel verschillende tegelijkertijd.’ En die verschillen vertalen zich ook in politieke meningsverschillen. ‘Na de 11-septemberuitzending over Pinochet kregen we veel reacties van Chilenen die vonden dat we hun geliefde president negatief belichtten. Wij proberen niet overduidelijk één kant te kiezen, maar neutraal zijn is onmogelijk. Iemand die tegen de Venezolaanse president Chavez is, kan ons programma niet gebruiken als propagandamiddel. We zijn bijvoorbeeld eerder voor dan tegen Fidel Castro, maar we willen daar niet in overdrijven en kritisch blijven kijken naar zijn beleid.’
Voz Latina wil informeren maar zeker ook entertainen. Je verwacht ook niets anders van deze twee vrolijke dames. Lioni: ‘De muziek is voor mij nog belangrijker dan het nieuws dat we brengen. Veel mensen houden van de nostalgie van de bolero’s, tango’s en de Cubaanse muziek van vroeger. Ik lees ook vaak literatuur of poëzie voor van bijvoorbeeld Pablo Neruda of Mario Benedeti. Maar op mijn keuken- en bedtips krijg ik de meeste reacties!’ (sf)

‘Met kerstmis roepen we onze Joodse lezers op om vrijwilligerswerk in ziekenhuizen te doen.’

Louis Davids staat al 50 jaar aan het roer van het Belgisch Israëlitisch weekblad, het ‘enige joodse weekblad in België’. Na al die jaren zijn de oorspronkelijke doelstellingen nog niets veranderd. ‘Wij houden mensen op de hoogte van het joodse leven in België en het buitenland. In het oktobernummer herdenken we bijvoorbeeld de deportatie van de Antwerpse joden en de getto-opstand in Warshau.’ Een tweede belangrijke pijler van het BIW is de vriendschap tussen de joden en christenen aanhalen. ‘Met Kerstmis roepen we bijvoorbeeld al onze joodse lezers op om vrijwilligerswerk in ziekenhuizen te doen, zodat jullie die hoogdag kunnen vieren. Een groot succes: zelfs de vrouw van de rabbijn gaat mee.’
Louis Davids screent ook met haviksogen de Belgische pers in een uitgebreid persoverzicht. In het laatste nummer wordt De Nieuwe Gazet door de mangel gehaald. ‘Ze schrijven over BTW-ontduiking door Georgische joden. Als het katholieken zijn, gaat men dat er toch ook niet expliciet bij vermelden? De Gazet van Antwerpen en De Standaard berichten doorgaans heel evenwichtig over Israël, maar met de Arabische propaganda van Le Soir hebben we problemen. Veel joodse lezers hebben zelfs hun abonnement opgezegd omwille van het pro-Palestijns standpunt in de berichtgeving.’
Over de politieke lijn van het BIW is Louis Davids kort: ‘Neutraal. Wij zijn pro-Israël in de zin dat we voor het bestaan van en Israëlitische staat zijn, maar dat wil niet zeggen dat we nooit kritiek hebben op de Israëlische regering. Arafat verbannen, vinden wij bijvoorbeeld onverstandig. Dromen van een Groot-Israël is onrealistisch. Ik ben voorstander van een eigen Palestijnse staat, om vreedzaam naast elkaar te kunnen leven.’ Dat niet alle lezers altijd akkoord gaan met de politieke stellingen van het BIW blijkt uit de pagina lezersbrieven. ‘We worden trouwens door geen enkele joodse instelling gefinancierd, een unicum in Europa.’ Hoe overleeft een klein weekblad dan in tijden van dalende advertenties en stijgende papierprijzen? ‘Neutraal zijn en hard werken.’ (sf)