Drastische vermageringskuur voor leger Servië en Montenegro

Tweehonderd tanks, vijf onderzeeërs, drie vrachtvliegtuigen AN-26 en acht transporthelikopters MI-8: dat was pakket van zwaar legermaterieel dat Servië begin februari te koop aanbood. Alles moet weg, dat is te merken aan de prijzen. Een Servische AN-26, een vliegtuig uit de Sovjet-tijd, kost 20.000 à 40.000 euro, een tank ongeveer evenveel. De verkoop van legervoorraden houdt verband met de laatste fase van de hervorming van dat leger, zegt minister van Defensie Prvoslav Davinic. Het leger moet kleiner en efficiënter worden en compatibel zijn met het Partnership for Peace Programme (PPP) van de Navo.

Servië en Montenegro en buurland Bosnië zijn de enige Balkanlanden die nog geen lid zijn van het PPP. Maar ze volgen wel op de weg die de rest van de regio al vroeger is ingeslagen. Het parlement van Servië en Montenegro, een losse unie tussen twee republieken die zijn overgebleven uit het voormalige Joegoslavië, heeft eind vorig jaar ingestemd met een nieuwe defensiestrategie, en daarin neemt de afslanking van het leger een centrale plaats in.

Er komt wel hevige weerstand van de ultranationalistische Servische Radicale Partij (SRS) en sommige conservatieve partijen. Dit is de uitverkoop van wat ooit het grootste leger in de regio was, moppert Gordana Pop Lazic van de SRS. Dit betekent dat Servië de komende jaren weerloos zal zijn. Ze voeren gewoon uit wat het Westen wil. De SRS, met ongeveer 30 procent van de stemmen de sterkste oppositiepartij, nam actief deel aan de oorlogen die Joegoslavië in de jaren 90 uiteen reten en 250.000 mensenlevens kostten. De Servische bevolking blijft zwaar verdeeld over de rol die het oude regime speelde in die oorlogen. Die fronten worden ook weerspiegeld in de discussies over de inkrimping van het leger en de verkoop van overtollig materieel.

Maar zelfs afgeslankt blijft het Servische leger nog altijd goed bemand in vergelijking met de buurlanden. Servië en Montenegro krijgen een leger van 50.000 manschappen voor een bevolking van 7,5 miljoen mensen. De grote rivaal Kroatië doet het voortaan met 10.000 soldaten voor 4,4 miljoen inwoners. Ook Bosnië en heeft zijn troepenmacht veel verder teruggesnoeid. Roemenië, een land met 23 miljoen inwoners, dankte in de jaren 90 al 135.000 van zijn ooit 235.000 militairen af. Bulgarije heeft zijn leger gereduceerd tot een derde van de omvang tijdens de Koude Oorlog.

De Servische strijdkrachten hebben wel meer werk aan de winkel dan de strijdkrachten van de buurlanden. Het Servische leger moet de confrontatie met het verleden aandurven om hervormingen te doen slagen, zegt militair analist Aleksandar Radic. In de jaren 90 koos het Joegoslavische leger partij tegen de afscheidingsbewegingen in Kroatië en Bosnië. Het speelde ook een rol in de Zuid-Servische provincie Kosovo, waar naar schatting 800.000 etnische Albanezen uit hun huizen werden verdreven. Het leger moet verlost raken van de beschamende last van de agressie, zegt voormalig generaal Blagoje Grahovac. De Servische troepen vormden een bedreiging voor de regio; nu moeten ze een instrument worden voor samenwerking met de rest van de wereld. (PD)