East meets West in Portugal

Op het vlak van industrialisering en infrastructuur hinkt Portugal ver
achterop bij de andere landen van de Europese Unie, maar met een bruto
binnenlands product per inwoner van 13.500 euro is het nog altijd een land
van melk en honig voor ondernemende inwoners uit de landen van het
Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS). Portugal is aantrekkelijk omdat
er veel gebouwd wordt - Europa financiert er een indrukwekkende reeks van
openbare werken om het armste land van de Unie te helpen zijn achterstand
goed te maken. Op de talloze werven zijn niet alleen echte bouwvakkers uit
Oost-Europa aan de slag, maar ook artsen, tandartsen, ingenieurs en advocaten

Voor een paar jaar telde Portugal ongeveer 190.000 geregistreerde
migranten; binnen die populatie vormden de Brazilianen en Kaapverdiërs
lange tijd de dominante groep. Maar volgens de Portugese Dienst voor
Vreemdelingen en Grenzen is het aantal legale buitenlanders in Portugal nu
gestegen tot 410.000 en komt 65 procent daarvan uit het voormalige Oostblok.

Migranten uit Oekraïne, Moldavië, Wit-Rusland, Georgië, Litouwen en
Kazachstan zijn het best vertegenwoordigd in de ‘golf uit het oosten’ die
de Portugese arbeidsmarkt bevoorraadt. De Slavische invloed is goed te
merken in de boekhandels, waar het cyrillisch schrift steeds vaker opduikt.
En elke Portugese supermarkt die zichzelf respecteert, heeft nu ingelegde
kool, wodka en Russisch bier in voorraad.

Voor sommige immigranten uit het Oosten is Portugal maar een tussenstation:
ze willen nog verder, naar de VS. Anderen worden verteerd door heimwee.
Maar goed wat nieuwkomers zijn van plan te blijven. De mensen hier zijn
voorkomend en solidair, en met een beetje geluk vind je een goede baan,
zegt de Oekraïner Gennadi Starskov, die na 10 maanden al aardig Portugees
spreekt. Maar in navolging van andere Europese landen heeft Portugal zijn
immigratiewetgeving verscherpt, waardoor het voor vreemdelingen niet
makkelijk is zich te integreren. De mensen uit het Oosten hebben ook de
verenigingen van immigranten uit de voormalige Portugese kolonies tegen.
Die klagen dat hun Slavische concurrenten bijna alle banen wegkapen. De
Russen, Oekraïners en Moldaviërs zijn door de band langer naar school
geweest en ook betere vakmensen dan de Afrikaanse immigranten. Maar omdat
ze taal en het land nog niet zo goed kennen, zijn ze ook makkelijker uit te
buiten.

Met de mensen zonder papieren erbij zou het totale aantal immigranten in
Portugal ongeveer 700.000 bedragen. De meeste illegale immigranten komen
uit de voormalige kolonies - omdat ze de taal perfect beheersen, zijn ze
moeilijker op te sporen. Maar de georganiseerde misdaad en louche aannemers
halen ook mensen zonder papieren uit het voormalige Oostblok. Werknemers
zonder papieren kosten een ondernemer gemiddeld maar een derde van iemand
die wel geregistreerd is. Veel van de nieuwkomers zonder papieren werken
zonder geschreven arbeidscontract en leiden een slavenbestaan. Ze worden
door de mensensmokkelaars zelf verklikt als ze moeilijk beginnen te doen.
Op vraag van de ondernemers keurde de vorige regering een wet goed die de
situatie van veel illegale immigranten regulariseert.