‘EU subsidieert klimaatzonden Oost-Europa’

Na landbouw is steun aan de armere Europese landen en regio’s de tweede uitgavenpost op de EU-begroting. Van de 117 miljard euro die de Unie tussen 2007 en 2013 wil spenderen in de lidstaten uit het voormalige Oostblok, gaat 30 procent naar transport. De helft van die middelen is bestemd voor de uitbouw van het wegennet, hoewel het wegverkeer in de landen de snelst groeiende bron van de uitstoot van broeikasgassen is.

Het Europese geld zet de mensen ertoe aan vaker de auto te nemen dan de trein, zegt de milieuorganisatie Friends of the Earth (FOE) in een rapport waarin ze de subsidiestroom onder de loep neemt. In de Hongaarse hoofdstad Boedapest zijn de subsidies voor het openbaar vervoer in de loop van de jaren negentig gedaald. Tsjechië, Slovenië en Litouwen tellen meer auto’s per inwoner dan Denemarken, dat veel rijker is.

De Poolse “nationale strategie voor groei en banen” zal tegen 2013 voor 31 procent meer uitstoot van broeikasgassen zorgen in vergelijking met 2003, berekende Friends of the Earth. De Europese regeringsleiders beloofden in maart dat ze de uitstoot in 2020 20 procent onder het niveau van 1990 zouden brengen. Wanneer andere rijke industrielanden meewerken, wil de Europese Unie zelfs tot 30 procent gaan.

Een anonieme Poolse diplomaat zei “verrast” te zijn door de cijfers van Friends of the Earth. Hij stelde dat Polen zijn industrie moet ontwikkelen en dat zoiets niet gemakkelijk is wanneer de emissies laag moeten blijven.

Uit het rapport van de milieuorganisatie blijkt dat enkel Litouwen “een efficiënte en duurzame omgang met energie serieus neemt” door 5 procent van het Europese geld in deze sector te investeren. Polen en Hongarije hebben slechts 1 procent van de hulp gereserveerd.

De landen van het voormalige Oostblok kunnen het Europese geld nochtans nuttig gebruiken. Tot de grootste energieverslinders behoren de appartementsgebouwen uit de tijd van het communisme. De investering om de verwarming zuiniger af te stellen kost 25 miljard euro, een bedrag dat echter snel kan worden terugverdiend op de energierekening.

Ook de Europese Investeringsbank (EIB) ligt onder vuur vanuit de milieuhoek. De niet-gouvernementele waakhond Bankwatch heeft berekend dat de EIB tussen 1995 en 2005 112 miljard euro heeft geïnvesteerd in transportprojecten, meer dan de helft in wegenbouw en de luchtvaart.

Alleen al de uitbreidingen van de luchthavens van Heathrow, Schiphol en Barajas in Madrid kunnen voor bijkomende emissies zorgen die even hoog liggen als die van Ierland, Noorwegen, Slovakije, Nieuw-Zeeland en Zwitserland, zegt Bankwatch.