EU wil 'middeleeuwse' WHO hervormen

De handelsonderhandelingen die sinds december 2001 gevoerd worden in de
zogenaamde Doha-ronde, eindigden zondag zonder nieuwe akkoorden. Rijke en
arme landen bleken niet in staat hun meningsverschillen bij te leggen.
Volgens Lamy moet Europa twee vragen oplossen na het Cancun-debacle. Ten
eerste, of het multilateralisme de juiste weg is. Een beslissing daarover
kan enkel op het hoogste niveau genomen worden, zei Lamy, en is afhankelijk
van wat de handelspartners de EU doen. Het zijn met andere woorden de
Europese lidstaten die moeten beslissen en hun houding is afhankelijk van
die van de Verenigde Staten.

Ten tweede moeten de handelsministers zich afvragen of de huidige werkwijze
van de WHO behouden kan blijven. Ik ben, nog steeds een believer (wat
betreft multilateralisme) en ik geloof dat het een prioriteit is, maar
gezien de omstandigheden - we houden er een beetje een shock aan over -
moeten we even halt houden en nadenken over we het daar nog over eens zijn.

Lamy heeft het niet begrepen op het consensusmodel van de WHO. Het lijdt
geen twijfel, denk ik, dat het principe dat de aanwezigheid van 148
handelsministers vereist is om een hele reeks ingewikkelde beslissingen te
maken, een theorie is die zichtbaar niet werkt. De Europese Unie is altijd
een grote voorstander geweest van de multilaterale aanpak, maar moet
volgens Lamy haar houding herzien na de mislukte ministerconferentie in
Cancun. De EU zal snel een voorstel tot hervorming van de
Wereldhandelsorganisatie op tafel leggen.

De pas in 1995 opgerichte Wereldhandelsorganisatie werkt bij consensus,
waardoor alle 148 lidstaten de mogelijkheid hebben om verdragen te
blokkeren. In het verleden slaagden de EU en de VS er steeds in om de arme
landen in de pas te krijgen, maar afgelopen week vormden de
ontwikkelingslanden front tegen de economische grootmachten. De Afrikaanse,
Aziatische en Latijns-Amerikaanse maakten collectief duidelijk dat de
domeinen waar de EU, de VS en Japan meer vrijhandel willen, onbespreekbaar
blijven als de westerse landbouwsubsidies niet verdwijnen. De
ontwikkelingslanden weigerden om onderhandelingen op te starten over nieuwe
regels voor investeringen, overheidsaanbestedingen en concurrentieregels.

Volgens de ontwikkelingslanden is de onverzettelijkheid van de EU op dat
punt de oorzaak van het mislukken van Cancun. De Europese Commissie repte
echter met geen woord over de discussie over landbouwsubsidies en
invoertarieven. Ze weet de mislukking aan de verouderde’ procedure waarmee
de WHO tot beslissingen komt. Lamy noemde de WHO ‘middeleeuws, terwijl
Commissievoorzitter Romano Prodi verklaarde dat de organisatie het gewicht
van haar taak niet aankan.

De Unie stelt dat de WHO niet in staat is om omstreden onderwerpen snel op
te lossen, een kritiek die ook al door de Verenigde Staten werd
geformuleerd. De structuur van de WHO moet herbekeken worden. Of de EU
een hertekening van de multilaterale organisatie bedoelde, dan wel of
Europa meer zijn toevlucht wil nemen tot bilaterale en regionale
handelsakkoorden, liet Lamy in het midden.

De Algemene Raad van de WHO vergadert opnieuw op 15 december.