Europees vertrouwen in Bush daalt snel – opiniepeiling

Het onderzoek van Pew Global Attitudes Project (GAP) werd gehouden in Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Rusland, Turkije, Jordanië, Marokko, Pakistan en de Verenigde Staten. De meerderheid van de ondervraagden gaf aan te vinden dat Washington de belangen van hun land nauwelijks meeweegt in het buitenlandse beleid. Een meerderheid in vijf Europese landen vindt dat Europa een onafhankelijker koers moet varen ten opzichte van de VS, terwijl tweederde van de ondervraagden uit diezelfde vijf landen – met uitzondering van Groot-Brittannië - vindt dat de EU sterker moet worden om de macht van Amerika te kunnen controleren.

In de vier moslimlanden die in het onderzoek betrokken zijn, lijkt de vijandigheid ten opzichte van Amerika wat verbrokkeld geraakt, maar Al Qaedaleider Osama Bin Laden blijft onverminderd populair. Vorig jaar mei hield GAP de laatste opiniepeiling. “Er bestaat een grote kloof tussen het Westen en de moslimwereld,” zei voormalig minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Albright, nu voorzitter van GAP, gisteren (dinsdag) bij de presentatie van het opinieonderzoek. “Om die kloof te overbruggen, is eenheid nodig buiten de moslimwereld. En die eenheid bestaat nu niet.”

Het nieuwe GAP-onderzoek werd uitgevoerd tussen half februari en begin maart en peilde de meningen over de Verenigde Staten, de strijd tegen het terrorisme en de oorlog in Irak. In dezelfde landen werd ook de stemming gepeild in april 2002, aan de vooravond van de invasie in Irak in maart 2003 en twee maanden later, in mei 2003.

Volgens Kurt Campbell van het Centre for Strategic and International Studies (CSIS), kan de uitkomst van het onderzoek er op wijzen dat ook de kloof tussen de Verenigde Staten en de Europese bondgenoten structureel wordt. Anderen verwachten dat Europa en de Verenigde Staten dichter naar elkaar groeien als gevolg van de recente aanslagen in Madrid, de eerste aanslagen van Al Qaeda in Europa. Die gedachte wordt bevestigd door het opinieonderzoek. Landen die slachtoffer waren van terroristische aanslagen – Rusland, Turkije en Marokko – zijn de enige landen waar de steun voor de VS sinds mei vorig jaar is toegenomen.

Over de oorlog in Irak bleven de meningen vrijwel onveranderd. In de zeven landen die niet betrokken zijn bij de oorlog, is nog steeds ongeveer 85 procent tegen. Het aantal Britten dat vindt dat premier Tony Blair de juiste keuze heeft gemaakt door mee te doen aan de oorlog in Irak, daalde de afgelopen tien maanden echter van 61 naar 43 procent.

Twijfels over de motieven van de Verenigde Staten om Irak binnen te vallen, leven zowel in Europa als in de moslimlanden. Behalve in Amerika en Groot-Brittannië (33 procent), overheerst in de andere landen de mening dat economische belangen en machtswellust de belangrijkste drijfveren van Bush zijn. Ondervraagden in moslimlanden noemden ook het “beschermen van Israël” als reden.

Een meerderheid, variërend van 50 procent (Groot-Brittannië en Rusland) tot 67 procent (Marokko), denkt dat de met de oorlog in Irak de terroristische dreiging eerder verergerd is dan verminderd. Tussen 45 procent (Groot-Brittannië) en 78 procent (Frankrijk) van de ondervraagden buiten de VS, geeft aan het vertrouwen in Washington te zijn verloren als gevolg van de oorlog in Irak. 41 procent van de Britten gelooft te zijn voorgelogen over de aanwezigheid van massavernietigingswapens in Irak, 31 procent van de Amerikanen denkt dat.

Hoewel de vijandigheid ten opzichte van de VS in de moslimlanden volgens het onderzoek minder intens is geworden, is de steun voor Bin Laden en zelfmoordaanslagen nog steeds hoog. In Pakistan steunt 65 procent van de ondervraagden Bin Laden, in Jordanië 55 procent en in Marokko 45 procent. Tweederde van de Marokkanen en Jordaniërs vindt zelfmoordaanslagen tegen westerse doelen in Irak gerechtvaardigd. Van de Pakistani’s vindt 46 procent dat.

Nog maar 30 procent van de Britten gelooft dat de door de Verenigde Staten geleide coalitie in staat is om orde op zaken te stellen in Irak. Vorig jaar mei was dat nog 41 procent. Een overgrote meerderheid van de ondervraagden in Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië vindt dat toestemming van de VN-Veiligheidsraad nodig is voordat geweld gebruikt mag worden bij een internationale dreiging.