Europese hulp aan Roemeense Roma meer dan welkom

Tasia Stanescu was het beu dat haar man de ondertitels van haar dagelijkse soapserie steeds weer hardop moest lezen. De 29-jarige Roma-vrouw uit de oostelijke stad Zanea besliste om te leren lezen. Samen met een groep gelijkgezinden volgt ze nu een alfabetiseringprogramma dat gericht is op de meest gediscrimineerde bevolkingsgroep van Europa.

Dergelijke programma’s worden steeds vaker opgestart in Roemenië, vooral met Europese steun. De Europese Unie heeft sinds 2001 miljoenen euro’s vrijgemaakt voor projecten om elektriciteit, water en staatsonderwijs tot bij de Roma te krijgen en om meer arbeidskansen te creëren voor de zigeuners. In dat jaar tekende Roemenië voor het eerst een lange termijnstrategie uit om de levensomstandigheden van de verpauperde Roma op te krikken. De Roemeense regering heeft sindsdien 2,4 miljoen euro vrijgemaakt voor de Roma-projecten, terwijl de EU maar liefst 16 miljoen bijdroeg. De EU, die sinds de uitbreiding in mei van dit jaar dubbel zoveel Roma telt, heeft er wat voor over om te vermijden dat er nog meer Roma afzakken naar de EU-landen.

Het Resource Centre for Roma Communities (CRCR) pakte deze week uit met een balans van drie jaar Roma-beleid. Conclusie: de voorbije jaren werden eindelijk de instellingen opgericht die nodig zijn om zo’n beleid uit te voeren, maar het ontbreekt die instellingen aan de middelen om op lokaal niveau hun taak uit de voeren. Er is veel vooruitgang geboekt, zegt het centrum: de Roma kunnen nu een identiteitskaart krijgen en doen steeds meer aan gezinsplanning, waardoor ze minder kinderen krijgen. Die kinderen genieten ook meer onderwijs - de regering houdt inschrijvingsplaatsen vrij op middelbare scholen en universiteiten. Ook de schaarse opleidingsprogramma’s kennen succes. Maar er zijn veel te weinig middelen, zegt Florin Moisa, de directeur van het CRCR. De enige bijdrage van de Roemeense regering is tot dusver geweest om een Europees initiatief te co-financieren. Het is tijd dat Boekarest op systematische wijze middelen gaat vrijmaken en een duidelijke politieke wil toont.

Gelu Duminica, de voorzitter van Impreuna (een ngo die de belangen van de Roma verdedigt) vindt dat het rapport de juiste knelpunten aanstipt. Ze voegt eraan toe dat de Roma zelf meer moeten betrokken worden bij projecten die op hen gericht zijn. Er is overduidelijk een gebrek aan participatie aan zowel de besluitvorming over projecten als aan de toepassing ervan. De lokale autoriteiten en de regering moet de Roma veel meer betrekken.

Roemenië heeft de grootste Romapopulatie van de EU: zo’n half miljoen mensen staan geregistreerd als Roma, maar de schattingen van het werkelijke aantal lopen op tot twee miljoen. Bulgarije heeft ongeveer 600.000 geregistreerde Roma. Beide landen hopen in 2007 tot te treden tot de EU. (MM)