Geldgebrek dwingt tot keuze tussen preventie of behandeling

AzG coördineerde de pilootprojecten in Zuid-Afrika, Malawi, Kameroen,
Kenia, Cambodja, Thailand en Guatemala. De resultaten weerspiegelen de
ervaring in Brazilië, waar alle aids-patiënten recht hebben op een
behandeling met aids-remmers. Tussen 1995 en 1999 is het aantal aids-doden
daar gedaald met 54 percent.

Wanneer ze voor de keuze preventie of behandeling geplaatst worden, kiezen
de meeste donoren voor preventie. Dat verklaart waarom anti-retrovirale
drugs slechts 230.000 seropositieven in ontwikkelings- en transitielanden
bereiken. Ongeveer de helft van dat aantal woont in Brazilië, waar
aids-remmers gratis beschikbaar zijn. In Afrika krijgen slechts 36.000
mensen een behandeling met aids-remmers, zeggen de Verenigde Naties.

De keuze tussen preventie of behandeling is op zich immoreel, benadrukt
Morten Rostrup, de voorzitter van de Internationale Raad van AzG. Wanneer
ik als dokter hulp weiger aan een zieke persoon ben ik strafbaar. Maar
beleidsmakers maken bij gebrek aan geld vaak een keuze. Er is minstens 10
miljard euro per nodig op de verspreiding van aids, tbc en malaria binnen
de perken te houden, becijferden de Verenigde Naties, die daarvoor een
Global Fund hebben opgericht. De grote donoren hebben voor de komende jaren
nog maar twee miljard toegezegd.

Het resultaat is wedijver tussen organisaties die voor preventie ijveren
(condoomgebruik, veilige seks en de ontwikkeling van een vaccin) en
organisaties die zich het lot van de patiënten met aids aantrekken. Het
eerste kamp stelt dat 1 euro voor preventie meer levens redt dan 1 euro
voor behandeling, al was het maar omdat de medicatie voor de behandeling
deels onder westerse patenten valt. Het Britse medische tijdschrift
‘Lancet’ schreef onlangs dat preventiestrategieën 28 keer meer
kostenefficiënt zijn dan behandeling.

Een ander argument, dat uitgespeeld wordt door grote donoren als USAID,
luidt dat veel ongeschoolde aids-patiënten op het platteland niet in staat
zijn het strikte slikregime van de aids-cocktails te volgen. Investeren in
behandeling zou dus neerkomen op schaars geld over de balk smijten.

Dat laatste is een misvatting, stellen AzG en Health GAP in hun rapport
‘Overcoming the Treatment Deficit’. Zo’n duizend patiënten die in een
verregaande stadium van aids zaten, kregen in negen pilootprojecten een
therapie met goedkope medicijnen. De conclusie van AzG: 95 procent van de
patiënten nam gedurende een periode van ten minste zes maanden nauwgezet de
medicijnen. Negen op tien patiënten leefden na die zes maanden nog, waren
zes kilo bijgekomen en hun algemene gezondheidstoestand was er duidelijk op
vooruit gegaan. Het verbaasde ons echt hoe nauwkeurig de mensen de
afspraken in de gezondheidscentra nakwamen en hoe hauwgezet ze hun
medicijnen namen.

Het is tijd om uit de loopgraven van de preventie-of-behandeling oorlog te
komen, stelt het rapport. Behandeling met medicijnen kan immers ook
preventie in de hand werken. AzG-teams in Malawi bijvoorbeeld, melden dat
de toediening van aids-remmers helpt om het stigma en het patroon van
ontkenning te doorbreken. Voor het eerst komen mensen er openlijk voor uit
dat ze HIV hebben en steeds meer Malawiërs laten zich vrijwillig testen -
een belangrijke stap voor alle preventie-inspanningen.