Getouwtrek om Latijns-Amerikaans V-zitje begint opnieuw

Guatemala en Venezuela hebben hun oog laten vallen op de zetel in de VN-Veiligheidsraad die in januari vrijkomt door het vertrek van Argentinië. Tijdens de stemronden vorige week, haalde geen van beide landen voldoende stemmen om te winnen. Guatemala kreeg meer stemmen, maar haalde niet de vereiste tweederdemeerderheid.

Guatemala vindt dat Venezuela zich terug moet trekken omdat het minder stemmen heeft gekregen. Maar de regering van president Hugo Chávez voelt daar weinig voor. Volgens Chávez staat het gevecht “tegen het imperium (de Verenigde Staten)” op het spel. De VS steunen Guatemala.

De verdeeldheid in Latijns-Amerika manifesteert zich sinds 2005 steeds duidelijker. In dat jaar streden een Mexicaanse en Chileense kandidaat in vijf stemronden om de positie van secretaris-generaal van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS). De centrumlinkse regering van Chili, die de strijd won, kreeg de steun van linkse regeringen in Latijns-Amerika. Mexico werd gesteund door de andere regeringen en de Verenigde Staten.

In november 2005 kwam de verdeeldheid opnieuw aan de oppervlakte, tijdens de Vierde Top van de Amerika’s in Mar del Plata in Argentinië. Daar was de aanleiding voor de onenigheid de door de VS gepromote Vrijhandelszone van de Amerika’s (FTAA).

Latijns-Amerika en het Caribische gebied “zijn nog lang geen verenigde regio met een sterk, eenstemmig geluid in het internationale concert van naties”, zegt Liliana Iglesias, Latijns-Amerika-expert aan de Nationale Autonome Universiteit van Mexico.

Politieke belangen, onderlinge strijd en vriendschap met of angst voor de Verenigde Staten voeden de rancune, anders dan in Europa en Azië waar consensus en pragmatisme vaker de boventoon voeren, zegt ze.

Om de impasse in de verkiezing voor de VN-Veiligheidsraad te doorbreken, werden afgelopen weekeinde intense gesprekken gevoerd tussen verschillende Latijns-Amerikaanse landen. Veel vooruitgang werd echter niet geboekt, zeggen Mexicaanse diplomatieke bronnen.

Mexico steunt Guatemala en wil dat Venezuela zijn kandidatuur intrekt. Volgens de Mexicaanse ambassadeur bij de VN, Enrique Berruga, is het de diplomatieke traditie dat het land dat na vele stemronden de minste stemmen heeft gescoord, zich terugtrekt.

Berruga vindt dat Venezuela zijn problemen met de Verenigde Staten bilateraal moet oplossen. “Als Venezuela en de VS een probleem hebben, laat ze dat dan samen oplossen en het geen probleem van de hele groep van maken”, aldus Berruga.

Het gebrek aan overeenstemming over één gezamenlijke Latijns-Amerikaans kandidaat bezorgde de VN vorige week veel werk. Dat leidde tot ergernis bij afgevaardigden uit andere landen, die Latijns-Amerika opriepen tot een oplossing te komen.

Chili kwam met de suggestie om beide kandidaten te laten terugtreden, om ruimte te maken voor een nieuwe kandidaat uit een ander land. Ecuador en Peru staan onder druk om zich niet langer te onthouden van stemming, maar een keuze voor een van beide kandidaten kenbaar te maken.

Uruguay heeft aangeven beschikbaar te zijn om een kandidaat te leveren als Venezuela en Guatemala zich terugtrekken en er regionale consensus is over een nieuwe kandidatuur.

In de eigen regio krijgt Venezuela steun van de landen van het handelsblok Mercosur (Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay), Bolivia en de landen uit het Caribische gebied. Centraal-Amerika, Mexico en Colombia steunen Guatemala.

Buiten de regio krijgt Venezuela steun van China, Rusland, Iran, Vietnam, Maleisië, Indonesië en een aantal Arabische en Afrikaanse landen. Guatemala krijgt steun van Canada, de VS, de meeste Europese landen en bondgenoten van het Westen in Azië, Afrika en Oceanië.