Geweld kost 1,6 miljoen mensenlevens per jaar

Wereldwijd komen er elk jaar ongeveer 1,6 miljoen mensen in gewelddadige
omstandigheden om het leven. Voor mensen tussen 15 en 44 is geweld een van
de belangrijkste doodsoorzaken. 14 procent van de sterfgevallen bij mannen
en zeven procent bij de vrouwen houdt verband met geweldplegingen. Bij de
helft van die slachtoffers gaat het om zelfdoding, maar in 30 procent van de
gevallen is er moord in het spel. De resterende slachtoffers vallen in
oorlogsomstandigheden.

Gewelddadig gedrag leidt vaak ook tot verwondingen en psychologische
problemen en werkt - in het geval van verkrachting - de verspreiding van
seksueel overdraagbare aandoeningen in de hand. Naast de menselijke kost
zorgt geweld daardoor voor een enorme economische belasting, stelt Etienne
Krug, directeur van het Departement voor Geweldpreventie van de WGO. In
Colombia liep die kost in 1996-1997 op tot vijf procent van het BBP,
berekende de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank. Ook El Salvador (4,3
procent), Brazilië (1,9 procent) en Mexico (1,3 procent) moesten diep in de
schatkist gaan. In de VS werden de directe en indirecte kosten van
verwondingen door vuurwapens in 1992 op 126 miljard dollar per jaar geraamd.

Landen met een grote sociale ongelijkheid kennen meestal veel geweld, stelt
Alexander Butchart, een teamleider in het departement Geweldpreventie van de
WGO. Armoede op zich leidt vaak ook tot meer geweldplegingen, al is dat
verband niet zo eenduidig. In 2000 stierven in de lage-inkomenslanden
verhoudingsgewijs twee keer meer mensen in gewelddadige omstandigheden dan
in de hoge-inkomenslanden. Maar de cijfers verschillen sterk van land tot
land en zelfs binnen de meeste landen.

Dat veel landen het probleem grotendeels negeren, blijkt volgens de WGO uit
de onvolledigheid van het cijfermateriaal dat te vinden is. Officiële
statistieken laten vaak enorm veel geweld weg, aldus WGO-medewerker Krug.
Geweld in het gezin en op school en de mishandeling van vrouwen, kinderen en
ouderen worden het vaakst buiten beschouwing gelaten. In sommige landen zijn
dat dan ook geen misdaden.

Ook zelfdoding en zelfverminking komen soms niet voor in de statistieken.
Zelfdoding is nochtans een schrikbarend verschijnsel. Wereldwijd bedroeg het
zelfmoordcijfer in 2000 18,9 op 100.000 voor mannen en 10,6 op 100.000 voor
vrouwen. Ter vergelijking: door moorden kwamen in 2000 13,6 mannen en 4
vrouwen op 100.000 om het leven. Maar de regionale verschillen zijn enorm.
In Afrika en Noord- en Zuid-Amerika vinden bijna drie keer meer moorden dan
zelfmoorden plaats. In Zuidoost-Azië en Europa komen er op elke moord meer
dan twee zelfmoorden.

Het rapport biedt nog andere verbijsterende cijfers. In landen als Nicaragua
en Papoea-Nieuw-Guinea zegt bijna 70 procent van de vrouwen ooit mishandeld
te zijn door hun partner. In een aantal andere landen geeft 30 procent van
de vrouwen aan dat hun eerste seksueel contact gedwongen was - dat geldt in
sommige landen overigens ook voor 20 procent van de mannen.

De WGO geeft toe dat ze niet al die problemen niet alleen kan aanpakken,
maar de organisatie is van plan samen met andere instellingen aan
geweldpreventie te werken. Ze roept alle landen ook op actieplannen tegen
geweld uit te werken waarin verschillende invalshoeken en belangengroepen
aan bod komen. Ook voor de opvang van slachtoffers zou meer moeten worden
gedaan, vindt de WGO. De organisatie wil er ook toe bijdragen dat er
wereldwijd meer en betere informatie wordt verzameld over het probleem.