Greenpeace in actie tegen transgene granen in Roemenie

“Zowel de in Braila gebruikte soja- en maïszaden komen van het Amerikaanse bedrijf Monsanto,” verklaart Gabriel Paun, coördinator voor Roemenië van de Greenpeace-campagne tegen genetisch gemodificeerde organismen (GMO-Campaign).
Verbouwen van genetisch gemanipuleerde soja is illegaal binnen de Europese Unie (EU) en vanaf dit jaar dus ook in Roemenië. Maar het verbouwen van MON810, de maïssoort gevonden in Braila, is in sommige EU-staten toegestaan.
Greenpeace beweert dat de MON810-plantage in Braila illegaal was omdat het bedrijf niet over de juiste papieren uit Boekarest beschikte. Vertegenwoordigers van Monsanto geven echter aan dat Europese wetgeving, in Roemenië sinds 1 januari 2007 van kracht, hen toestaat om MON810 te planten.
Volgens Cristina Cionga, woordvoerster van Monsanto, staat het voorschrift 1829/2003 van de Europese Commissie het bedrijf toe de zaden in Roemenië te planten, net als in de rest van de EU. Maar de tekst van dit voorschrift verwijst naar het op de markt brengen van transgene producten op de Europese markt, niet naar een eerste introductie in een EU-land.
Monsanto heeft de goedkeuring van de Europese Commissie om MON810 te commercialiseren aan de hand van voorschrift R1829. De condities waaronder een transgeen gewas geplant mag worden in een nieuw ecosysteem worden echter geregeld door EC instructie 18/2001 en niet door het voorschrift. Deze instructie vraagt een bedrijf een verzoek aan de nationale autoriteiten te overhandigen voordat de zaden in het nieuwe ecosysteem mogen worden toegepast.
Het Roemeense ministerie van milieu heeft in mei verklaard dat tot dan toe Monsanto nog geen verzoek had ingediend. Mais wordt normaal gesproken in april en mei gezaaid. Naast de discussie over de legaliteit van de MON180-velden, hebben Greenpeace en Monsanto een verschil van mening of de sojaplantage in Braila wel echt transgene zaden heeft gebruikt.
”De commissaris van milieu in Braila heeft verzekerd dat wat Greenpeace heeft gevonden conventionele gewassen waren en geen gensoja,” zegt Cristina Ciogna. Ze voegt hieraan toe dat vertegenwoordigers van Monsanto de situatie in Braila grondig hebben onderzocht omdat er in voorgaande jaren wel transgene soja is verbouwd en dat het gebied, nu Roemenië tot de EU behoort, goed in de gaten zal worden gehouden.
Roemeense bestuurders hebben nog geen poging ondernomen het meningsverschil tussen Greenpeace en Monsanto te verhelderen. Eén reden hiervoor is dat de autoriteiten zelf geen mogelijkheid tot testen hebben. Een andere reden is het ontbreken van eenheid tussen de ministeries van Landbouw en Milieu, waarbij het eerste bekend staat als voorstander van genetisch gemanipuleerde gewassen (ggo’s) en de laatste meer steun betuigt aan de ecologen.
Op 5 september hebben Greenpeace activisten auto’s uit Insula Mare a Brailei gecontroleerd om de verspreiding van transgene granen te voorkomen. Gabriel Paun verklaart dat toen Greenpeace bij de akkers aankwam, de gewassen al geoogst waren. “Ze hebben alles in één nacht verzameld”, zegt Paun. “Nu moeten we zien uit te vinden hoe ver het is verspreid.”
Een paar dagen later heeft Greenpeace het hoofdkwartier van de verwerker Expur Urziceni bezocht, om te controleren of de gewassen al verwerkt waren. “De soja bij Expur is positief getest op ggo’s. Maar opvallender was dat de fabriek helemaal geen onderscheid maakt tussen conventionele en transgene granen,” aldus Gabriel Spaun.
Of deze door Greenpeace aangeleverde informatie officieel bevestigd gaat worden of niet, de organisatie heeft in ieder geval aandacht getrokken voor een vaststaand feit: enkele jaren lang heeft de Roemeense bevolking, zonder het te weten, genetisch gemodificeerde granen gegeten.
Volgens een onderzoek uit juni 2006, uitgevoerd door onafhankelijk bureau Mercury Research, zou 67 procent van de Roemeense bevolking geen genetisch gemodificeerd voedsel willen eten. Volgens de Associatie voor Consumentenbescherming eist 98 procent van de Roemenen dat het gebruik van ggo’s duidelijk op productetiketten zichtbaar moet zijn.