Handel in foltertuigen blijft welig tieren, ondanks verbod EU

De VN-conventie tegen foltering is dit jaar precies twintig jaar oud. Daarin staat onder meer dat “geen enkele uitzonderlijke omstandigheid”, zoals een oorlog, oorlogsdreiging, politieke instabiliteit of volksopstanden, mag ingeroepen worden als rechtvaardiging voor martelpraktijken. Twintig jaar na datum heeft de wereld echter weinig reden tot vieren.
Mensenrechtenactivisten beschuldigden de VS ervan het verdrag meermaals te hebben geschonden in hun “war on terror”. Vooral de marteling van Iraakse gevangenen in de Abu Ghraib gevangenis buiten Bagdad en de bewuste vernedering van terreurverdachten op Guantanamo Bay riepen vragen op.
Maar ook de handel in foltertuigen tiert welig. Mensenrechtenactivisten wijzen er op dat de handel in foltertuigen zeker even erg is als het folteren zelf, zeker als deze voorwerpen worden geëxporteerd naar landen die als “repressieve regimes” bekend staan en waar gevangenen en terreurverdachten routineus op de pijnbank worden gelegd.
De Europese Unie heeft als eerste politieke beleidsorgaan in de wereld een verbod uitgevaardigd om goederen te verhandelen die dienen voor foltering. Europa heeft zich altijd opgeworpen als een bestrijder van folterpraktijken. Volgens Brian Wood, onderzoeker voor AI, zit het Europese verbod vol gaten. En zolang die niet worden opgevuld, zal de handel in marteltuigen blijven floreren.
Nog maar 12 van de 27 EU-lidstaten hebben het Europese verbod omgezet in nationale wetgeving. Het gaat om Oostenrijk, Denemarken, Griekenland, Ierland, Italië, Litouwen, Luxemburg, Malta, Polen, Slovenië, Zweden en Groot-Brittannië.
Daarnaast heeft AI een lijst gepubliceerd van foltertuigen die niet op de verboden lijst van de EU staan, maar zouden moeten verboden worden. Het gaat om de “steekstok” – een gummistok met ijzeren punten, ophangkoorden voor executies in India, Sri Lanka en Trinidad en Tobago, handboeien om gevangenen in stressposities te houden op Guantanamo Bay, en elektrische stokken die de politie in Slovakije en Bulgarije gebruiken om de Roma te lijf te gaan.
AI wil een totaal verbod voor handel en gebruik van duimschroeven, ijzeren beugels, steekstokken en elektroshockgordels die aan het lichaam worden bevestigd. Ook voorwerpen die worden gebruikt bij het uitvoeren van de doodstraf moeten worden verboden, aldus AI.