Hongaarse hervormers staan voor een muur

Voorstanders van de hervormingen zeggen dat ze onvermijdelijk zijn, maar veel Hongaren willen er niets van weten. De oppositie onder leiding van de Fidesz-alliantie van voormalig premier Viktor Orban vindt dat de hervormingen neerkomen op een grote belastingverhoging om de putten te dempen die de regering de voorbij zes jaar heeft gemaakt. Andere tegenstanders vinden dat de aanpassingen geleidelijker moeten worden doorgevoerd.
De Hongaarse regering van socialisten en liberalen onder leiding van de  omstreden premier Ferenc Gyurcsany kwam al in moeilijkheden in 2006. Nadat Gyurcsany had toegegeven dat hij had gelogen over de economische situatie van het land om zijn herverkiezing veilig te stellen, kwam het tot gewelddadige protesten in Boedapest. De oppositie oordeelt dat de regering in die omstandigheden nooit had mogen gevormd worden en wil in elk geval een referendum over haar beleid.

Nieuwe verkiezingen?

Over de wettelijkheid en de wenselijkheid het referendum zelf werd lang gediscussieerd, maar volgens opiniepeilingen is de meerderheid van de bevolking ervoor. Maatregelen als het betalend maken van de gezondheidszorg en de invoering van schoolgeld maken weinig kans in de bevraging. De oppositie voert aan dat de hervormingen de ongelijkheid in het land zullen vergroten. Volgens de regering is het de bedoeling mensen die veel hebben, meer te laten betalen, zodat de staat kan opkomen voor de behoeftigen.
Wat gebeurt er als de plannen van de regering in het referendum een onvoldoende krijgen? De uitslag is niet bindend, maar Fidesz maakt zich sterk dat de regering dan ontslag zal moeten nemen en nieuwe verkiezingen moet uitschrijven. Gyurcsány is het daar niet mee eens, maar geeft wel toe dat zijn eigen positie onhoudbaar wordt bij een zware nederlaag. De premier is wel meteen in de tegenaanval gegaan; hij plant een tegenreferendum over een reeks anti-corruptiemaatregelen.
Nieuwe verkiezingen zouden erg ongelegen komen voor de regeringspartijen. Volgens de peilingen zouden de socialisten nu minder dan 20 procent van de stemmen krijgen, terwijl de liberalen zelfs de kiesdrempel niet zouden halen. Maar ook de oppositie staat niet echt sterk: veel Hongaren weten niet op welke partij ze zouden stemmen en een meerderheid gelooft dat Gyurcsány een betere premier is dan Orban.
De regering heeft al af te rekenen met stakingen tegen haar hervormingsbeleid. Ze belooft dat de opofferingen maar tijdelijk zijn, maar tot dusver hebben de Hongaren hun koopkracht alleen maar zien achteruitgaan. Het begrotingstekort is teruggebracht tot zes procent, maar de doelstelling is 3 procent, de voorwaarde om de euro te kunnen invoeren.
Tsjechië voert een minder ingrijpend hervormingsbeleid en de nieuwe Poolse regering lijkt ook wars van doortastende maatregelen, en toch presteren die twee landen economisch beter dan Hongarije, vroeger de beste van de klas in Oost-Europa.