Hongaarse politie niet langer uw vriend

Op 11 mei jl. werd een jonge vrouw tot stilstand gemaand omdat ze geen gordel om had. Zij beweert dat ze vervolgens is verkracht door twee agenten terwijl drie anderen toekeken. Een DNA-test heeft nog niets opgeleverd, maar het onderzoek tegen de verdachten loopt nog. Terwijl zij volhouden dat de vrouw alles heeft verzonnen, kunnen de meeste Hongaren zich dat niet voorstellen.
Het is het zoveelste in een reeks verhalen van ontvoering, diefstal, corruptie en smokkel die de Hongaarse politiek bezig houdt. Niet alleen de minister van Justitie, maar ook de hoofden van de nationale politie, de politie in Boedapest en de veiligheidsdienst hebben ontslag genomen of gekregen.
Straffeloosheid
De conservatieve oppositie heeft het schandaal aangegrepen om de socialisten flink de oren te wassen over de cultuur van straffeloosheid die hun regering verbreidt. Dat zou al zijn begonnen met het gewelddadige optreden van de politie tijdens de protesten tegen premier Ferenc Gyurcsány, die had toegegeven tijdens de verkiezingscampagne te hebben gelogen over economische cijfers.
Volgens de meeste waarnemers is het fenomeen echter niet nieuw. Al sinds het einde van het communistische bewind in 1989 zijn er problemen met agenten die zich misdragen. Het zegt genoeg dat er een disciplinaire procedure loopt tegen één op de vijf agenten.
Corruptie is het sleutelwoord, zegt socioloog Ferenc Hammer. “Een politieman omkopen is even gewoon als een brood halen bij de bakker.” Volgens de socioloog is geld en macht voor veel agenten, op welk niveau dan ook, heiliger dan de wet. Mark Fodor, directeur van Amnesty International in Hongarije, deelt de kritiek. “Ieder jaar rapporteren we misstanden die voorkomen bij de politie, maar er wordt weinig mee gedaan. Er worden hooguit een paar lichte straffen uitgedeeld.”
Verkrachtingen
Het probleem wordt volgens Amnesty International verergerd door het toegenomen seksisme in de Hongaarse samenleving. In een Amnestyrapport beweert een zogenaamde expert bij de politie dat 85% van de aangiften van verkrachting gedaan zou worden door prostituees die niet tevreden zijn over de prijs. “Dat zijn vooroordelen die bij de politie zelf vandaan komen,” vertelt Fodor. “Ook in de zaak van 11 mei was het eerste wat zij beweerden dat het waarschijnlijk niet waar was. In een ander geval werd er op een vrouw die aangifte deed van verkrachting een half uur ingepraat om haar beschuldiging in te trekken.”
Er zit een ernstig gebrek in de Hongaarse wet: er is alleen sprake van verkrachting als de vrouw heftig fysiek weerstand heeft geboden. Dit gaat in tegen de opvatting van de Raad van Europa, die alle seks zonder wederzijdse instemming als verkrachting definieert.
Ongeacht de uitkomst van de laatste zaak zijn veel mensen verontwaardigd over de aanpak van de advocaat, die vooroordelen tegen vrouwen in stand houdt. Met zijn pogingen om de vrouw in diskrediet te brengen – hij beweerde bijvoorbeeld dat ze “geen non” was – volgt hij een bekende methode, zegt een vrouwelijke advocaat die anoniem wil blijven. “Advocaten proberen alle argumenten te vinden die de integriteit van de opponent beschadigen, bijvoorbeeld dat ze de mannen zelf heeft uitgenodigd, of dat ze met iedereen het bed in duikt. Dat heeft als gevolg dat slachtoffers niet snel met een aanklacht durven komen.”
De grote kwestie in Hongarije is nu hoe het anders moet. Het politieapparaat heeft te kampen met structurele problemen, zoals corruptie, lage salarissen en gebrek aan opleiding, en de interne controle is afgeschaft.