‘Ik wil het lijden niet tot kunst verheffen, maar uit de wereld helpen’

Interview met Sophie Smith

De tentoonstelling Waiting and Watching: South African Moments van het Vlaams-Nederlands huis deBuren toont het werk van vier jonge Zuid-Afrikaanse fotografes. MO* vroeg hen hun favoriete foto te kiezen en laat hen er zelf over aan het woord. Tot 27 mei 2011 kan u de beelden zelf gaan bekijken in de Beursschouwburg in Brussel.

  • Sophie Smith Rooibaas aan het werk op een mistige winterochtend Sophie Smith

Sophie Smith portretteert de oude boer Rooiland tijdens zijn dagelijkse bezigheden.

Waarom heb je voor deze foto gekozen?

De foto toont de liefde en toewijding van een oude, alleenstaande man voor zijn dieren. Het beeld schetst zijn levenskracht en excentriciteit: hij probeert als 78-jarige die koe bij de kop te grijpen om haar medicijnen te voeren uit een oude alcoholfles. Het Zuid-Afrikaanse licht van die koude en mistige winterochtend geeft deze alledaagse, landelijke scene iets gracieus, magisch bijna. We zien de armoede van zijn omgeving aan de kleine hutjes achter hem waar zijn buren in wonen.

Waarom koos je net voor Rooiland als onderwerp?

Zijn verhaal greep me aan. Hij woont in een arme gemeenschap in Grahamstown en moet rondkomen met een klein pensioentje. Hij is wel rijker dan zijn buren omdat hij een groot stuk land met veel koeien en een huis bezit. Maar hij leeft als een erg arme man om geen grotere jaloezie te wekken. Hij heeft veel schrik van de mensen rond hem omdat ze zijn bezittingen stelen, zijn huis beschadigen en zijn dieren vergiftigen. Hij zou een mooi huis kunnen hebben, maar hij laat het opzettelijk verloederen.

Het is geen gelukkig verhaal, maar hijzelf is wel gelukkig. Als een vis in het water, zoals hij het zegt. Zijn buren behandelen hem als een gek en wijzen hem af. Hij is inderdaad een beetje excentriek, maar zijn toewijding voor dieren toont dat hij heel humaan en liefdevol is. In veel van mijn foto’s komt dat excentrieke terug. Op één foto kan je zien dat hij een sproeier voor het verdelgen van onkruid gebruikt om het achterwerk van zijn koeien te wassen.

Toen ik hem de eerste keer zag, dacht ik: die man draagt zoveel verhalen mee. En hij praat inderdaad erg graag, bijvoorbeeld over de Tweede Wereldoorlog of Mandela. Maar ik begrijp hem niet altijd zo goed, alleen de context van zijn verhalen. Hij is al oud, maar nog goedgebouwd met grote spieren. Hij loopt altijd met zijn borst vooruit en kin omhoog. Hij is heel trots, ondanks de continue aanvallen van mensen. Hij geeft niet op en blijft vechten en zichzelf verdedigen.

Hoe heb je hem ontmoet?

Via een vriendin. Hij bewaarde zijn voedsel voor de veiligheid in haar huis. Ik zag hem soms wandelen met zijn koeien in de stad, zoekend naar eten. Of met zijn kruiwagen, waar hij hout, etenswaren of vuilnis mee vervoert. Het afval van anderen doorzoeken is een van zijn grote hobby’s. Zo heeft hij een van zijn meest waardevolle bezittingen gevonden: een oude radio die hij zelf heeft opgelapt. Die zet hij dan op een hoopje vuilnis tijdens zijn zoektochten. Maar goed verstopt, zodat niemand hem kan afpakken.

Welk aspect van Zuid-Afrika wilde je tonen?

In arme gemeenschappen zie je vaak de maaiveldcultuur: als iemand zich weet te onttrekken uit de armoede zullen anderen er alles aan doen om hem terug neer te halen. Rooiland is niet het enige voorbeeld. Ik ken vrouwen die hun gevel niet mooi willen maken omdat ze bang zijn dat mensen uit jaloezie hun huis willen beschadigen of in brand steken.

Vorige week heb ik Rooiland trouwens nog bezocht. Hij vroeg mij geld om te overleven omdat zijn pensioen niet meer wordt uitbetaald. Niemand geeft hem daar een reden voor. Mij verbaast het niet. De sociale diensten en administratie worden in Zuid-Afrika niet goed bestuurd. Mensen zoals Rooiland vallen door de mazen van het net.

We zijn al sinds 1994 een democratisch land, maar honderdduizenden leven nog altijd in armoede en blijven verstoken van de sociale uitkeringen waar ze recht op hebben. We willen een overheid die de gemeenschap omhoog lift, zodat er minder jaloezie is en zodat niet iedereen moet achterblijven omdat de gemeenschap achterblijft. Mijn droom is dat mensen in onze regio volwaardige banen en fatsoenlijke huizen kunnen hebben.

Denk je dat je daartoe kan bijdragen met je foto’s?

Ik hoop het, het is voor mij de enige manier om me te laten horen. Zoals elke jonge kunstenaar ben ik idealistisch: ik wil het lijden niet tot kunst verheffen, maar uit de wereld helpen. Diep in mijn hart hoop ik dat mijn foto’s een verschil kunnen maken.

 

Lees ook de andere interviews:

Demelza Bush: Oubaas
Demelza Bush (°1986, Pretoria) werkt als fotografe en filmmaakster bij Mail & Guardian Online in Johannesburg, Zuid-Afrika, waar zij zich vooral bezighoudt met politieke en sociale vraagstukken. In haar fotoreportage portretteert ze de gepensioneerde cipier  William ‘Oubaas’ Everton. Hij woont als blanke in de garage van de zwarte Plaatjie familie in Bedford.

 

Lindsay Callaghan: The Beaufort Street Traders
Lindsay Callaghan (°1988) is een fotografe en schrijfster uit Kaapstad, Zuid-Afrika. Na haar opleiding fotojournalistiek aan de Rhodes University in Grahamstown werkte Lindsay als parttime fotografe voor Crocott’s Mail. Aan de hand van een reeks portretten van straatverkopers in Beaufort Street in Grahamstown toont ze de gezichten achter de hoge werkloosheid in Zuid-Afrika.

 

Sarah Schäfer: A Meditation on Time
Na haar studie fotojournalistiek aan de Rhodes University in Grahamstown is Sarah Schäfer (°1986, Johannesburg) gaan werken als freelance fotojournaliste, schrijver en redactrice in Cape Town, Zuid-Afrika. Schäfer toont ons met haar fotoreeks het leven en werk van een horloge- en klokkenmaker in Bedford in de arme Zuid-Afrikaanse provincie Oost-Kaap. Ze geeft de paradoxale menselijke obsessie met tijd op treffende wijze weer in een reeks mooie beelden.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.