India loopt niet warm voor Obama

Onafhankelijke commentatoren wijzen er echter op dat het onwaarschijnlijk is dat Obama zijn campagne-opmerkingen daadwerkelijk vertaalt in beleid. Ook stellen ze dat de ‘doemdenkers’ de positieve bijdrage die zijn regering vermoedelijk op wereldwijd niveau zal leveren, niet moeten onderschatten.
Geruchten over een slechtere relatie tussen India en de VS blijven echter rondzingen, ook nadat Obama donderdag zijn langverwachte telefoontje met de Indiase premier Manmoham Singh pleegde. Direct na zijn verkiezing tot president, belde Obama negen landen, inclusief Pakistan. Een telefoongesprek met Singh bleef echter uit. India zegt dat Obama wel eerder geprobeerd heeft Singh te bellen, maar dat er moeilijk contact te leggen was omdat de Indiase premier een rondreis maakte door West-Azië.
“Hoe het ook zit met die telefoonverbinding, Indiase beleidsmakers hebben moeite om afscheid te nemen van George W. Bush”, zegt Kamal Mitra Chenoy, professor aan de School of International Studies van de Jawaharlal Nehru Universiteit. “Dat is jammer, gezien het historische karakter van de overwinning van Obama, de grote machtsverschuiving die hij representeert en de hoop die dat heeft opgeroepen in de wereld als het gaat om radicale verandering op het gebied van gelijkheid en respect voor diversiteit en pluralisme.”
De discussie in India gaat echter niet zozeer over de vraag of Obama een minder arrogant, agressief en unilateraal buitenlands beleid zal gaan voeren, maar over de vraag of hij de ‘onpartijdige’ benadering van India en Pakistan - zo die bestond voor de periode-Bush - zal herstellen. Indiase zakenlieden, vooral in de ict-sector,vragen zich af of er restricties komen op het gebied van outsourcing (uitbesteding) van werk van de VS naar India.
De zwaargewichten van het buitenlandse beleid maken zich echter de meeste zorgen. Zij hebben drie jaar geïnvesteerd in intensieve onderhandelingen met de VS over nucleaire samenwerking. Een samenwerking die ook zeer gewenst was door de VS, omdat het daarmee de strategische relatie met India versterkte.
Diplomatiek offensief
Obama schreef op 23 september een brief aan Singh, waarin hij zei dat het hem speet dat hij Singh niet kon ontmoeten tijdens zijn bezoek aan de VS die maand, maar dat hij hoopte dat die ontmoeting “in de nabije toekomst” kon plaatsvinden. Hij sprak in de brief ook zijn bewondering uit voor de manier waarop Singh de nucleaire samenwerking door het Indiase parlement, het Internationaal Atoomagentschap en de Nuclear Suppliers Group had geloodst. Tegelijk sprak hij de hoop uit de banden in de toekomst nog verder aan te halen.
Obama schreef daarnaast echter dat hij met de Amerikaanse Senaat wil werken aan ratificatie van het Kernstopverdrag (Comprehensive Nuclear Test Ban Treaty, CTBT), dat het testen van nucleaire wapens verbiedt. Dat verdrag is door India en Pakistan niet ondertekend en door de VS niet geratificeerd. Na ratificatie wil Obama een diplomatiek offensief in gang zetten om het verdrag in werking te laten treden. Daarvoor moeten nog enkele tientallen landen ratificeren. Hij beloofde ook te werken aan het Fissile Material Cut-off Treaty (FMCT), een verdrag tegen de verspreiding van splijtbaar materiaal voor het gebruik in nucleaire wapens.
Die laatste opmerkingen vielen in New Delhi niet goed, omdat India voorlopig niet van plan is een van deze verdragen te ondertekenen. Het wil eerst aanzienlijke voorraad materiaal en nucleaire wapens opbouwen. Obama is ervan overtuigd dat kleinere landen zoals Iran en Noord-Korea hun nucleaire programma’s niet zullen stopzetten, als grotere landen zoals de VS en Rusland hun nucleaire arsenaal niet aanzienlijk verminderen.
India loopt echter niet warm voor Obama’s ideeën, omdat zijn standpunten vooral bekeken worden door het nauwe prisma van de Indiaas-Pakistaanse betrekkingen. “Als India echt een voorstander is van wereldwijde, nucleaire ontwapening, zoals het beweert, zal het moeten erkennen dat het CTBT en het FMCT onmisbare stappen zijn in dat proces”, zegt Achin Vanaik, professor internationale betrekkingen aan de Universiteit van Delhi. “India moet zijn defensieve houding loslaten en actief meewerken aan het in werking treden van deze verdragen.”
Vanaik acht het onwaarschijnlijk dat Obama het risico neemt de Amerikaans-Indiase betrekkingen te beschadigen door op agressieve wijze zijn agenda door te drukken, in het bijzonder waar het gaat om regionale kwesties die gevoelig liggen in New Delhi. “Dat Indiase beleidsmakers iets anders verwachten, wijst op een gebrek aan zelfvertrouwen en een gebrek aan inzicht in het economische, politieke en strategische gewicht dat India tegenwoordig in de wereld heeft.”