Japanners hebben niet veel vertrouwen in 'Mooi Japan'

De 52-jarige Abe, de jongste naoorlogse premier van Japan, volgde de voorbije herfst Junichiro Koizumi op. Hij beloofde diens economische hervormingen voort te zetten en ook te werken aan een “Mooi Japan”, een land dat internationaal alom gerespecteerd wordt en waar de burgers onverminderd trots op kunnen zijn.

Maar de steun die Abe in de bevolking geniet, daalde van 65 procent in september tot 47 procent deze maand, leert een opiniepeiling van de krant Asahi. “De mensen maken zich zorgen om hun toekomst”, zegt professor Akihiko Tanaka, een expert buitenlandse betrekkingen aan de universiteit van Tokio.

Wat de beloofde hervormingen aangaat, slaagde Abe niet in zijn eerste grote test. Vorige week keurde de Diet, het Japanse parlement, een sterk verwaterde versie van een wet goed die miljoenen euro moest uitsparen bij wegenbouwprogramma’s. Het geldverslindende systeem wordt niet fundamenteel onder handen genomen, waaruit critici concluderen dat Abe bakzeil heeft gehaald tegenover de lobby van de wegenbouwers. Japan moet nochtans de buikriem aanhalen om zijn openbare schuld van 7.700 miljard dollar te verminderen.

In januari wordt het echt spannend voor Abe. Zijn regering moet acht wetten door het parlement jagen die onder meer werklozen van gemiddelde leeftijd aan een volgende baan moeten helpen en de twee miljoen ‘freeters’, werknemers die van de ene tijdelijke baan naar de volgende sukkelen, vaster werk moeten bezorgen. Bedrijven worden overtuigd mee te werken door belastingverlagingen en subsidies. Resultaten zouden er snel moeten zijn, want veel Japanners zitten er echt mee in dat de werkloosheid in hun land tot boven de vier procent is gestegen en dat regionale economieën het moeilijk hebben omdat de staatssteun stelselmatig wordt verminderd.

Maar de echte uitdaging wacht op diplomatiek vlak. Abe wil een assertiever Japan dat nauwer samenwerkt met de VS maar tegelijk ook veel betere betrekkingen onderhoudt met China en andere Aziatische landen.

Daarvoor zal de Japanse regering de internationale samenwerking opnieuw moeten uitvinden, gelooft professor Hisashi Nakamura, een Azië-expert. Japan kocht zich vroeger bondgenoten met grote hoeveelheden ontwikkelingshulp. Maar intussen is ook China een economische zwaargewicht geworden in de regio en vormt Zuidoost-Azië een steeds sterker handelsblok. De big brother-aanpak werkt niet meer, zegt Nakamura.

Abe heeft die idee overgenomen. Hij lanceerde een plan dat de groei van de rest van Azië evenzeer wil stimuleren als de expansie van de Japanse economie. Japan rolde onder meer de rode loper uit voor de Indiase premier Manmohan Singh. India wordt in Japan toenemend gezien als een strategische partner.

Volgend jaar krijgt Japan zowel de Chinese premier Wen Jiabao als Hu Jintao op bezoek, uitgelezen kansen om de cruciale betrekkingen met China te verbeteren. Japan rekent onder meer op China om het gevaar dat uitgaat van het kernarsenaal in Noord-Korea, binnen de perken te houden.