Keniaanse overheid verbiedt toneelstuk van dissidente auteur

Mutahi’s toneelgroep werd van het podium verwijderd door de politie toen ze
De Wervelwind wilden opvoeren in Nyeri, op zo’n honderd kilometer van de
hoofdstad Nairobi. Veiligheidsredenen is de enige uitleg die Mutahi van
overheidswege te horen kreeg. Het stuk is mijn meest onschuldige stuk ooit.
Het is een zuivere komedie, een sociaal stuk dat niet de bijtende satire
bevat die mijn teksten normaal hebben, zegt de auteur.

De auteur denkt er niet aan om de opvoering van zijn stuk te stoppen. Dat
betekent een precedent scheppen. Binnen de kortste keren is het hek dan van
de dam, zeker nu je met een nieuwe KANU zit die de behoefte voelt om zijn
politieke macht te laten voelen, zegt Mutahi. De regerende KANU-partij
heeft net een fusie achter de rug met de Nationale Partij voor Ontwikkeling,
een oppositiepartij. De partij van Daniel arap Moi heeft daardoor vrij spel
in het parlement.

We moeten elke poging verhinderen om Kenia terug te brengen naar de slechte
dagen van weleer, meent Mutahi. Zijn eerste roman, ‘Three Days at the
Cross’ is geïnspireerd op de politieke repressie in het midden van de jaren
80. Toen werden mensen willekeurig opgepakt op beschuldigingen van opruiing
en subversie. Ze verdwenen een tijdje en verschenen dan voor de rechtbank om
schuld te bekennen. De roman is een fictionele invulling van wat de
verdachten doormaakten tijdens hun ondervraging.

Toen het boek uitkwam, werd Mutahi meteen gearresteerd en kwam hij
letterlijk in zijn eigen boek terecht. Toen ik voor de rechtbank verscheen
na een maand te zijn gemarteld, pleitte ook ik schuldig. Zijn tweede roman,
‘The Jail
Bugs’ is het aangrijpende relaas van zijn arrestatie.

De auteur gelooft dat zijn toneelwerk heeft bijgedragen tot een grotere
vrijheid van meningsuiting in Kenia. Toen we ons eerste stuk (‘His
Excellency the Hallucinator’) deden, was er meer drama in de zaal dan op het
toneel. Het publiek was doodsbang dat de politie de zaal zou binnenvallen en
hen zou arresteren. Toen mijn derde stuk werd opgevoerd, kreeg ik erg
moedige reacties. Het publiek moedigde me zelfs aan om meer gedurfde teksten
te schrijven.

Mutahi gelooft dat zijn werk bijdraagt tot een mondiger en meer politiek
bewust publiek. Ik merk dat de mensen minder gezagsgetrouw zijn dan tien
jaar geleden. De Kenianen zijn doordrongen met een angst voor gezag. Ze zien
zichzelf als onderdanen. Wat ik doe in mijn werk is het gezag demystifiëren.
Het werkt bevrijdend om als toeschouwer macht in al haar naaktheid te zien.


Sinds het herstel van het meerpartijensysteem in Kenia in het begin van de
jaren negentig is de cultuursector vrijer geworden. De afschaffing van de
Wet op het Toneel en de Film maakt dat er geen licentie meer nodig is om een
toneelstuk op te voeren of een film te draaien. De censuur gebeurt nu
achteraf, en ook soms via desinformatie. De Kenya Broadcasting Corporation
en zijn radiostation ‘Coro’ probeerde het publiek van de voorstelling weg te
houden door aan te kondigen dat het op vraag van het publiek afgelast was.


Mutahi en zijn groep blijven nog een maand ongestoord door Kenia toeren met
het stuk. In juni wil Mutahi aan een nieuwe toneeltekst werken. Deze keer
zal het een politiek stuk zijn want de presidentsverkiezingen komen eraan,
zegt de auteur strijdlustig. Er is genoeg politiek drama dat stof kan
leveren voor spektakel op het podium.