Klimaatvriendelijk beleid "te duur" voor Zuid-Afrika

Zuid-Afrika is een van de landen die in de kijker lopen in Cancun, want het land organiseert eind 2011 de volgende klimaatconferentie. Daar kan misschien het bindende klimaatakkoord worden ondertekend dat nu nog onhaalbaar is.

Groei gaat voor

Maar voorlopig argumenteert Zuid-Afrika net als de andere grote ontwikkelingslanden dat het voorrang moet blijven geven aan economische groei, zelfs als dat ten koste gaat van het klimaat. “Als ontwikkelingslanden moeten we de kans krijgen verder te groeien om de armoede te bestrijden”, zegt Edna Molewa, de Zuid-Afrikaanse milieuminister die haar land vertegenwoordigt in Cancun. “We moeten tijd krijgen om onze uitstoot terug te schroeven. De industrielanden zijn ook door dat proces gegaan.”

Zuid-Afrika heeft de grootste economie van heel Afrika en stoot ongeveer de helft van alle broeikasgassen uit die Afrika in de atmosfeer pompt. Per inwoner produceert Zuid-Afrika ongeveer evenveel CO2 en andere schadelijke gassen als Groot-Brittannië, en ruim twee keer meer dan China.

Voor de vorige klimaattop in Kopenhagen kondigde Zuid-Afrika een vrijwillige uitstootbeperking van 34 procent tegen 2020 aan, in vergelijking met de verwachte uitstoot als het land helemaal niets onderneemt. Maar die beperking komt er alleen als Zuid-Afrika genoeg internationale steun krijgt voor die inspanning, en die steun is lang niet zeker.

Nieuwe centrales

Voorlopig ziet het ernaar uit dat Zuid-Afrika de komende jaren veel meer CO2 zal uitstoten. Grote stroompannes zorgden in 2008 voor veel overlast in de verwerkende industrie en de mijnbouwsector. Grote energie-intensieve projecten moesten worden opgeschort. Daarom wil de regering de productie van elektriciteit snel opdrijven. Op lange termijn moeten ecologische overwegingen daarbij een belangrijke rol spelen, maar de onmiddellijke oplossingen zijn niet erg milieuvriendelijk. In 2012 wil Zuid-Afrika een nieuwe steenkoolcentrale in gebruik nemen met een vermogen van 4800 megawatt. Door de nieuwe technologie zal de centrale minder vervuilend worden dan de oudere steenkoolcentrales in het land, maar toch zal ze elk jaar 26 miljoen ton CO2 uitstoten. De daaropvolgende centrale wordt even vervuilend.

Volgens het energieplan voor de komende twintig jaar dat de regering heeft uitgewerkt, blijft Zuid-Afrika ook nog in 2030 48 procent van zijn stroom opwekken in steenkoolcentrales. Ongeveer 16 procent van het toekomstige stroomverbruik moet uit hernieuwbare bronnen komen, terwijl kernenergie voor 14 procent zal zorgen. Daarvoor worden zes nieuwe kerncentrales op stapel gezet, die vanaf 2023 op het net kunnen worden aangesloten.

Het plan bevat ook een koolstofzuinig scenario, waarbij het aandeel van steenkool zou terugvallen tot 36 procent, terwijl hernieuwbare bronnen bijna een derde van de nodige elektriciteit zouden leveren. Die variant zou de CO2-uitstoot met 20 procent doen dalen, maar zou wel de helft duurder uitvallen. Daarom kiest Zuid-Afrika er enkel voor als de rijke landen met genoeg steun over de brug komen.

Meer banen

Milieuorganisaties zeggen dat Zuid-Afrika geen oog heeft voor alle kosten en baten. De regering gaat ervan uit dat een milieuvriendelijke koers banen op het spel zet, zegt Richard Worthington van het Wereldnatuurfonds (WWF). “Maar er zijn duidelijke bewijzen dat een koolstofzuinige economie net meer banen schept.” Worthington verwijst onder meer naar een voorstel van Greenpeace en de Europese Raad voor Hernieuwbare Energie om meer in te zetten op energie-efficiëntie, hernieuwbare energiebronnen en warmtekrachtkoppeling (waarbij stroom en warmte samen geproduceerd worden). Volgens dat scenario zou Zuid-Afrika zijn uitstoot tegen 2050 met 60 procent kunnen verminderen in vergelijking met 2005, terwijl er in de energiesector tegen 2030 78.000 nieuwe banen zouden ontstaan.