Krachtmeting rond glyfosaat op Argentijns platteland

Verdacht veel jonge mensen krijgen kanker, er worden meer kinderen met afwijkingen geboren, ook lupus, huidziekten, nierproblemen en ziekten van de ademhalingswegen zijn schering en inslag. Op het platteland leven is gevaarlijk in grote delen van Argentinië, zo blijkt uit een rapport van de Grupo de Reflexión Rural (GRR). De Argentijnse denktank die zich op plattelandsvraagstukken toelegt, stelde de lijst met ziektebeelden samen op basis van getuigenissen van artsen, specialisten en bewoners van tientallen dorpen.

“Stop de sproeivluchten”

De GRR gaat al sinds 2006 na welke dorpen lijden onder sproeivluchten met glifosaat, een totaalherbicide waartegen alleen genetisch veranderde sojasoorten bestand zijn. De denktank vindt dat de sproeivluchten moeten worden stopgezet. Een te groot deel van het middel waait uit over andere gewassen en over bewoonde gebieden. Het sproeimateriaal wordt bovendien in de dorpen schoongemaakt, waardoor er nog meer vervuiling optreedt. Ook behandelde zaden die in bewoonde gebieden worden opgeslagen, vormen volgens de critici een gevaar.

Monsanto, lange tijd patenthouder van het middel, zegt dat glyfosaat onschadelijk is als het juist wordt gebruikt. Ook dieren zouden er geen last van ondervinden. Critici zijn niet overtuigd, en voeren aan dat het middel veel schadelijker wordt in combinatie met additieven die in bestrijdingsmiddelen voorkomen. Ze nemen ook het gebruik van endosulfaan op de korrel, een pesticide dat in meer dan vijftig landen verboden is.

De GRR boekte eind 2008 een overwinning toen een plaatselijke rechter beval de sproeivluchten in de omgeving van Ituzaingó Anexo, een wijk in een voorstad van de provinciehoofdstad Córdoba, voorlopig te staken. De inwoners klagen al sinds 2000 over gezondheidsproblemen door die sproeivluchten.

Vraag aan de president

De GRR wil ook dat het federale gerecht en president Cristina Fernández zich over de toelating van bestrijdingsmiddelen buigen en veiligheidshalve het gebruik van producten verbiedt waarrond twijfels bestaan. Op die manier zou de regel die nu voor de omgeving van Ituzaingó Anexo geldt, voor heel het land toepasselijk kunnen worden.

Maar er staat heel veel op het spel voor Argentinië. De helft van de Argentijnse landbouwgrond is al volgeplant met soja. In de provincie Córdoba loopt dat op tot 80 procent. Argentinië produceert ongeveer 48 miljoen ton soja per jaar. Een groot deel daarvan gaat naar China en India, markten die waarschijnlijk nog fors zullen groeien.

Andere gewassen, weidegrond en bossen moeten wijken voor de oprukkende sojateelt. Zelfs de groentenakkers, boomgaarden en groene gordels rond de dorpen verdwijnen. De dorpen zelf lopen overigens leeg, want er is niet veel werk op moderne sojaplantages.

Ook om gezondheidsredenen is verhuizen aangewezen. Per jaar wordt er 200 miljoen liter glyfosaat over het Argentijnse platteland gesproeid, naast andere bestrijdingsmiddelen. Volgens de GRR moet de president om die reden de “milieunoodtoestand” uitroepen.

President Fernández heeft haar regering opgedragen een commissie op te richten om de gevaren te onderzoeken, preventieve maatregelen uit te werken en getroffen Argentijnen te helpen. Er moeten ook normen komen voor het rationeel gebruik van bestrijdingsmiddelen, en als het nodig is kunnen er ook verboden volgen.