Kremlin wil inzage in boekhouding religieuze organisaties

Het verlanglijstje van de Federale Dienst voor Registratie is niet van de poes. De overheidsdienst wil alles weten over de financiën van de religieuze organisaties, over hun activiteiten, hun beheersstructuur en hun vastgoedeigendom. Bovendien wil het toezichtsorgaan gedetailleerde verslagen van alle parochievergaderingen van de afgelopen drie jaar.

De regeling is onderdeel van de wet die niet-gouvernementele organisaties in oktober 2006 verplichtte zich opnieuw bij de Federale Registratiedienst aan te melden. Verschillende religieuze organisaties hebben laten verstaan dat ze de maatregel als een inbreuk beschouwen op de vrijheid van geweten en de vrijheid van godsdienst.

Ook de Russisch-orthodoxe Kerk, de grootste religieuze organisatie in Rusland, heeft te kennen gegeven dat de wet op de ngo’s best op enkele punten gewijzigd wordt. “Het gaat er niet om onze financiën geheim te houden, maar een aantal bepalingen is – met alle respect – onmogelijk na te leven”, zo luidde het in een persbericht.

De juridische expert van het patriarchaat van Moskou, Ksenia Chernega, verklaarde in de krant Kommersant dat “het niet de bedoeling kan zijn terug te keren naar de praktijken uit de sovjettijd, toen de overheid elke preek eerst wilde lezen”. Chernega zei dat ook vijf leiders van protestantse kerken aan vice-premier Dmitry Medvedev hadden gevraagd de vormvereisten voor de verslagen aan te passen.

“We kunnen dit alleen maar interpreteren als een poging om terug te keren naar het communisme, door middel van repressieve wetten die gebaseerd zijn op angst”, zegt de zwarte evangelische dominee Sunday Adelaja van de in Kiev gevestigde Embassy of the Blessed Kingdom of God for All Nations, “De Russische overheid is bang van politieke oppositie en neemt de mensen hun vrijheden weg. Zelfs de communisten zijn nooit zo ver gegaan. Zij verboden gewoon het inzamelen van geld”.

Andere critice wijzen erop dat Rusland volgens de grondwet een seculiere staat is, waarbij de overheid zich niet mag inlaten met religieuze activiteiten. “Als religieuze groepen informatie financiële documenten moeten vrijgeven, schenden ze het vertrouwen van hun parochianen”, meent Nigina Malikova van de Initiatiefgroep van Onafhankelijke Mensenrechtenbeschermers. “Wanneer mensen geld geven is dat zoals een biecht. Het gaat alleen de priester aan en gebeurt in een klimaat van vertrouwen”.

De woordvoerder van de Federale Dienst voor Registratie, Aleksey Zhafyarov, verklaarde dat financiële documenten met informatie over inkomstenbronnen een noodzakelijk onderdeel vormen van de registratie van alle niet-gouvernementele organisaties. “Het is belangrijk dat we weten hoe authentiek de organisaties zijn die we registreren. We gaan na wat hun activiteiten zijn en hoe ze die betalen en passen daarbij gewoon de wet toe”.

Vertegenwoordigers van kleine Kerken vrezen dat de maatregel niet altijd even streng zal worden toegepast. Voor dominee Ken Buller van de Moscow International Christian Assembly gelden er duidelijk andere regels voor de Russisch-orthodoxe Kerk. “Er moet gelijkheid zijn voor alle Kerken. Zo moet iedereen de toestemming krijgen om binnen de stad eigendommen te kopen. Als we belastingen moeten betalen maar niet dezelfde voordelen krijgen als de orthodoxe Kerk, dan heb ik daar een probleem mee”.

Vladimir Ryakhovsky, een topadvocaat inzake religieuze aangelegenheden voorspelt “grote problemen” voor heel wat organisaties vanaf april. “Het grootste probleem is dat de overheid organisaties die ze liever ziet verdwijnen strenger zal aanpakken”.