Kroatië plant kerncentrale bij Donau

Kroatië voert een debat over de toekomstige energievoorziening van het land. De aanleiding vormden verminderde aardgasleveringen uit Rusland, een gevolg van het gasconflict tussen dat land en Oekraïne begin dit jaar.

Het protocol van Kyoto verplicht ons oude elektriciteitscentrales te sluiten, en tegelijk stimuleert de Europese Unie alternatieve manieren om stroom te produceren, zegt Goran Granic, het hoofd van het Kroatische Energie-instituut. Kroatië zal waarschijnlijk rond 2010 lid worden van de EU. Het snel stijgende energieverbruik van de industrie en de huishoudens in Kroatië zet nog meer druk op de ketel.

Kroatië grijpt terug naar 20 jaar oude plannen uit het voormalige Joegoslavië om bijkomende kerncentrales te bouwen. Joegoslavië had sinds begin de jaren 80 één centrale in Krsko, op de grens van Slovenië en Kroatië. De regering van het intussen versplinterde land had onder meer haar oog laten vallen op Erdut om een nieuwe kerncentrale te bouwen.

Een andere vestigingsplaats die werd overwogen, was een site tussen Ivanic Grad en Dugo Selo op de rivier de Sava, amper 30 kilometer ten oosten van Zagreb, de hoofdstad van Kroatië. Ook die mogelijkheid bestudeert Kroatië nu opnieuw.

Joegoslavië stelde de plannen om meer kerncentrales te bouwen uit omdat de centrale van Krsko zoveel problemen opleverde. De reactoren van Krsko moesten geregeld worden stilgelegd. De catastrofe in Tsjernobil zorgde voor nog meer uitstel. En toen viel Joegoslavië uiteen.

De tegenstand tegen kernenergie is nog altijd groot in Kroatië. Veel Kroaten hebben angst voor grote ongevallen en voor de milieuschade die kleinere lekken kunnen veroorzaken. Actiegroepen kanaliseren die angst. Kerncentrales hebben grote hoeveelheden koelwater nodig, veroorzaken vervuiling en tasten ecosystemen aan, zegt Ljiljanka Mitos, een activiste uit Osijek, een stad dicht bij Erdut.

Een nieuwe centrale in Erdut zou de Donau in gevaar brengen, zegt Mitos. Omdat de rivier ecologisch zo belangrijk is, is ze beschermd door verscheidene Europese conventies.

En dan is er het politieke risico, gaat Mitos verder. Erdut ligt op de grens met Servië, en de twee landen hebben nog veel werk voor de boeg om de plooien in hun relatie glad te strijken”. Servië en Kroatië waren in het begin van de jaren 90 verwikkeld in een bittere oorlog als gevolg van het uiteenvallen van het oude Joegoslavië. De normalisering tussen de twee landen vordert langzaam.

Ook Servië heeft almaar meer elektriciteit nodig. Maar dat land lijkt zich niet veel zorgen te maken over zijn energiebevoorrading. De politici en de bevolking zijn zich er niet van bewust hoe belangrijk energie is, zegt de socioloog Srecko Mihajlovic, de coördinator van een studie naar de energienoden van Servië die werd uitgevoerd door het VN-Ontwikkelingsprogramma. Volgens Mihajlovic leeft Servië nog altijd met de mythe dat de talrijke klassieke en waterkrachtcentrales in het land ook in de toekomst meer dan voldoende stroom zullen kunnen leveren. Servië heeft grote steenkoolvoorraden, en niemand lijkt eraan te twijfelen dat er ook altijd genoeg olie zal blijven komen uit het buitenland. (PD)