Lariam-neurose in de VS

Lariam is een product van de Zwitserse farmaceuticagigant Hoffman La Roche.
Het middel wordt sinds het midden van de jaren 1980 algemeen voorgeschreven
aan medewerkers van het Peace Corps, de Amerikaanse organisatie voor
vrijwilligershulp in ontwikkelingslanden, maar ook aan reizigers en aan
soldaten die worden ingezet in gebieden waar malaria heerst. Ten minste twee
van de beschuldigden op Fort Bragg waren kort voordien teruggekeerd uit
Afghanistan, waar ze Lariam hadden genomen. Twee van hen hebben sindsdien
zelfmoord gepleegd. De anderen wachten in de gevangenis op hun proces.

Vorige week meldde een onderzoeksteam van het leger dat Lariam
waarschijnlijk geen rol heeft gespeeld bij de moorden. De ploeg bestond
onder andere uit twee deskundigen van het staatscentrum voor ziekte controle
en -preventie. Zij schreven de misdaden toe aan echtelijke problemen en de
zware belasting van een inzet overzee.

Enkele experts die veel ervaring hebben met de donkere kantjes van Lariam,
hebben evenwel hun bedenkingen bij de resultaten van het onderzoek. De
onderzoekers stellen dat Lariam geen verklaring kan bieden voor de moorden -
dat klopt, want niet alle soldaten hadden Lariam genomen. Maar zij bewijzen
niet dat er geen verband is voor de soldaten die het middel wel hebben
gebruikt, zegt Susan Rose, adviseur van mensen die een rechtszaak tegen
Lariam hebben aangespannen en assistente volksgezondheid aan de George
Washington Universiteit. Ze hebben de soldaten die Lariam hebben genomen of
hun familieleden niet ondervraagd. Ze draaien rond de hete brij heen door te
stellen dat het handvest van onderzoeksteams niet voorziet dat teams
commentaar geven op ‘het veilige en juiste gebruik van meflokine bij het
inzetten van medewerkers. Meflokine is de algemene naam van Lariam, en werd
oorspronkelijk ontwikkeld door onderzoekers uit het Amerikaanse leger.

Na de moorden heeft Hoffman La Roche wel een extra waarschuwing aangebracht
op het etiket van Lariam. In een brief aan 100.000 artsen en apothekers in
de VS deelde het bedrijf vorige maand ook mee dat in zeldzame gevallen
zelfmoordneigingen zijn gemeld, maar dat er geen verband is vastgesteld
met de toediening van het geneesmiddel. Hoewel het leger dus geen verband
ziet tussen Lariam en de moorden in Fort Bragg, zijn daarmee niet alle
problemen van de baan. Vorige maand diende een echtpaar uit Texas een klacht
in tegen Hoffman La Roche omdat het hun niet zou hebben gewaarschuwd voor de
mogelijke bijwerkingen van Lariam. Telkens wanneer ik de ogen langer dan
twee minuten sloot, zag ik allerlei verschrikkelijke filmbeelden, zegt
Jande Daehler in een recent televisie-interview. Zij kreeg de problemen voor
het eerst tijdens een reis in Afrika. Ze raakte compleet in de war, dol en
opgewonden, zegt haar echtgenoot Bob. Ze leed ook aan paranoia.

Volgens de meeste medische deskundigen is Lariam veilig voor de overgrote
meerderheid van de gebruikers. Sinds 1985 hebben ten minste 25 miljoen
mensen Lariam genomen en het is nog altijd het geliefde antimalariamedicijn
van het Amerikaanse en Canadese leger. Maar als er bijwerkingen optreden,
kunnen die heel ingrijpend en verschrikkelijk zijn. De gebruikers hebben het
over morbide dromen in kleur, hallucinaties van monsters en lijken en
opstoten van agressie of zelfmoordneigingen. Veel Europese landen kiezen
tegenwoordig voor een andere antimalariamiddelen zoals Malarone, dat net zo
goed werkt en is aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie voor
gebruik in Afghanistan.

Nu er toch andere middelen beschikbaar zijn, begrijpt Susan Rose niet waarom
de Amerikaanse en Canadese ambtenaren Lariam blijven voorschrijven. Het
middel is ook al genoemd in verband met de moord op een Somalische tiener
door Canadese vredestroepen in 1993. De 14-jarige jongen werd vermoord op de
dag dat de soldaten hun wekelijkse malariapil namen - en die door de
soldaten al cynisch ‘psycho-dinsdag’ werd genoemd. Als we weten dat een
derde van de mensen die Lariam nemen last heeft van neurotische
bijwerkingen, bewijst het leger zijn soldaten een slechte dienst door hen
tegen malaria te beschermen met Lariam, zolang het niet bereid is de
nevenwerkingen van het middel aan te pakken, aldus nog Susan Rose.