Lockerbie-regeling kan nieuw VN-dispuut tussen Frankrijk en VS uitlokken

Groot-Brittannië bereikte vorige week een akkoord met Libië over herstelbetalingen voor de vliegtuigramp boven Lockerbie in december 1988. Een vlucht van PanAm ontplofte toen boven het Schotse stadje. De nabestaanden van de 270 slachtoffers krijgen nu een compensatie van 2,7 miljard dollar van Libië, dat een aandeel had in de bomaanslag. Per slachtoffer zou er tot 10 miljoen dollar betaald kunnen worden.

Groot-Brittannië is tevreden met die regeling en diende gisteren (maandag) in de Veiligheidsraad een resolutie in om de sancties tegen Libië te beëindigen. Maar Frankrijk lijkt nu dwars te gaan liggen. Parijs wil dat er meer geld komt voor de nabestaanden van een vliegtuigramp die in september 1989, een jaar later, plaatsvond boven West-Afrika. De Franse UTA-vlucht van Brazzaville naar Parijs explodeerde toen in volle vlucht in wat later ook een aanslag bleek te zijn waar Libië de hand in had. Libië deed herstelbetalingen van 3.000 tot 30.000 dollar aan 313 nabestaanden. In totaal ging het om 35 miljoen dollar, een fractie van wat de Britse en Amerikaanse nabestaanden zouden krijgen.

De Franse regering heeft niet expliciet gedreigd met een veto in de V-raad, maar het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft duidelijk gemaakt dat Libië met meer geld over de brug moet komen. De Libische herstelbetalingen aan de slachtoffers van de aanval op het Franse vliegtuig in 1989 moeten beoordeeld worden in het licht van wat de Lockerbie-families zullen ontvangen, zo verklaarde woordvoerder Hervé Ladsous vorige week. Hij voegde eraan toe dat een verhoging een noodzakelijke voorwaarde is voor de permanente opheffing van de sancties tegen Libië. Frankrijk is een permanent lid van de Veiligheidsraad en kan in principe zijn veto stellen.

Buitenlandminister Dominique de Villepin heeft voorgesteld om het debat over de sancties uit te stellen. Maar zowel Libië als de Verenigde Staten noemen dat chantage. Frankrijk tracht onze regering onder druk te zetten en chanteert ons, maar dat zullen we nooit aanvaarden, verklaarde de Libische minister van Buitenlandse Zaken Abdel Ramane Chalgham. Voor Libië is deze zaak gesloten. Een anonieme hoge Amerikaanse ambtenaar benoemde de Franse houding vorige week net zo. Chantage is een vreselijk word, maar dat is precies wat de Fransen nu doen.

Françoise Rudetzki, de voorzitter van de Franse groep SOS-Attentats die de families van 77 slachtoffers van de UTA-aanval vertegenwoordigt, betreurt dat de VS en Groot-Brittannië de Franse verzuchtingen niet hebben meegenomen tijdens de onderhandelingen. Ze vindt de inspanningen van de Franse regering nu een poging om de zware fouten recht te zetten die tijdens de onderhandelingen zijn gemaakt, één die bovendien te laat komt. De Libische compensaties aan de UTA-nabestaanden zijn kruimels. Tot voor kort heeft de Franse regering niets gedaan om de families van de slachtoffers te helpen en stonden ze er moederziel alleen voor in hun juridische strijd tegen Libië. Volgens Rudetzki kan enkel een Frans veto in de Veiligheidsraad de deur openen naar nieuwe onderhandelingen.

Een Franse vetodreiging zou een nieuwe confrontatie kunnen betekenen met de Verenigde Staten. In de diplomatieke strijd omtrent de oorlog in Irak dreigde Frankrijk met een veto tegen de Amerikaans-Britse resolutie om de oorlog te rechtvaardigen. De diplomatieke relaties tussen Frankrijk en de Verenigde Staten zijn nog steeds gespannen.