Mini-nukes: een nieuwe bescherming of een nieuw risico?

De ontwikkeling van mini-nucleaire wapens, ook wel mini-nukes genoemd, werd goedgekeurd voor de defensiebegroting voor 2004. De wapens hebben een potentie van iets minder dan vijf kiloton explosieven, ongeveer een derde van wat de bom op Hiroshima bevatte.

Indien de strategen geloven dat een nucleair wapen klein genoeg is om collaterale schade te beperken dan zullen ze meer geneigd zijn dit wapen effectief in te zetten. Dat zou de grootste ecologische en menselijke ramp inhouden sinds de Tweede Wereldoorlog, zegt Robert Musil, hoofd van Fysici voor Sociale Verantwoordelijkheid, een ngo die in 1985 de Nobelprijs kreeg voor campagnes tegen nucleaire tests.

Het onderzoek naar de mini-nukes en hun kostprijs werd door het parlement goedgekeurd in het kader van de defensiebegroting. Dat was mogelijk doordat de senaat in mei van afgelopen jaar het Spratt-Furse amendement van tafel veegde en daarmee een nucleaire restrictie van tien jaar ongedaan maakte. De concrete productie en het testen mogen alleszins nog niet in gang gezet worden. Deskundigen zeggen dat het mini-nukesproject niet in overtreding is met het non-proliferatieverdrag, omdat de internationale overeenkomst om nucleaire wapens te elimineren, de ontwikkeling van nieuwe type wapens niet verbiedt.

Wolfgang Panofsky, voormalig directeur van het aan Stanford verbonden Linear Accelerator Centre, waarschuwt voor de politieke gevolgen van de mini-nukes. De Verenigde Staten zouden een leidende rol moeten nemen in het ontmoedigen van afhankelijkheid van nucleaire wapens. Deze wapens zijn immers een belangrijke ´gelijkmaker` tussen relatief sterke en zwakke landen. Daarom hebben de Verenigde Staten het meest te verliezen ingeval van nucleaire proliferatie, aldus Panofsky.

De voorstanders van de mini-nukes beweren dat bepaalde militaire doelen enkel vernietigd kunnen worden door atoomwapens. De voordelen van dit nieuwe type wapens zijn dat ze minder ´collaterale schade` veroorzaken - zoals de dood van burgers en radioactieve besmetting - en dat ze beter gecontroleerd en onderhouden kunnen worden dan conventionele wapens.

Het Amerikaanse ministerie van Defensie is vooral geïnteresseerd in de mini-nukes omwille van hun vermogen de aarde binnen te dringen en ondergrondse opslagplaatsen van chemische en biologische wapens te vernietigen. Dergelijke opslagplaatsen worden immers beschouwd als de grootste bedreiging van de nieuwe eeuw. Ondergrondse, goed beveiligde bunkers zijn nauwelijks of niet te bereiken met conventionele wapens. Volgens een rapport dat parlementairen in de Verenigde Staten voorgelegd kregen, is de CIA overtuigd dat er wereldwijd meer dan 1.400 strategische ondergrondse doelen bestaan.

Twee motieven spelen hoogstwaarschijnlijk een rol bij de ontwikkeling van de mini-nukes. Laboratoria voor nucleaire wapens, zoals het Lawrence Livermore National Laboratory en het Los Alamos National Laboratory, hebben er alle belang bij dat dit type wapens ontwikkeld en getest wordt. Verder gelooft de regering-Bush dat de huidige nucleaire wapens te groot zijn om in te zetten op het slagveld, wat de geloofwaardigheid van de Verenigde Staten om op nucleaire wijze terug te slaan ondermijnt. Dat stelt David Wright, co-directeur van het Globale Veiligheidsprogramma van de ngo Unie van Bezorgde Wetenschappers.

De overtuiging dat de mini-nukes nodig zijn om ondergrondse arsenalen van chemische en biologische wapens te vernietigen, houdt geen steek, vervolgt Wright. Er zijn studies die aantonen dat dit niet mogelijk is. Integendeel, de mini-nukes verspreiden dergelijke gevaarlijke stoffen juist. Eén van de bekommernissen is dat de mini-nukes net diep genoeg in de grond zouden doordringen om te exploderen, het doel te vernietigen en te verzegelen met een hoop puin. Dat kan een groot probleem geven omdat dergelijke projectielen minstens 60 meter onder de grond moeten doordringen voor ze geen onmiddellijk gevaar opleveren voor de omgeving. Maar met de bestaande technologie kunnen dergelijke bommen hooguit tien meter onder de oppervlakte doordringen. Bij een explosie op 15 meter onder de grond, zou een projectiel van één kiloton huizen in een straal van één kilometer neerhalen en de meeste bewoners doden, aldus een studie door Fysici voor Sociale Verantwoordelijkheid. Omwonenden en overlevenden zouden dodelijk hoge dosissen straling absorberen.

Zelfs beperkt contact met de straling kan het vermogen van het menselijke brein om de bloedcirculatie te regelen in de war sturen, onze vruchtbaarheid beïnvloeden en de kans op kanker verhogen. Nog volgens deze studie kan het DNA beschadigd worden en voor genetische afwijkingen zorgen. Discriminatie op vlak van medische behandeling en tewerkstelling kan overlevenden onder druk zetten om dergelijke ervaring geheim te houden, zoals het geval was bij velen van de 280 000 Japanners die de bom op Hiroshima overleefden.

Omdat heel de kwestie van de mini-nukes zo gevoelig ligt en er in november presidentsverkiezingen op komst zijn, zal Bush de uitvoering van het project waarschijnlijk uitstellen. Maar als hij wint, worden mini-nukes allicht binnen enkele jaren een realiteit.

Christina Hernández

xml=7

Ref: na he ip sc