Nederland start met 'Millenniumgemeenten'

In september 2000 kwamen 189 VN-wereldleiders bij elkaar. Gezamenlijk formuleerden ze acht ambitieuze ‘Millenniumdoelen’ op het gebied van mensenrechten en milieu die in 2015 bereikt moeten zijn. Extreme armoede en honger de wereld uit, een stop op de verspreiding van ziektes als aids en malaria, een duurzaam leefmilieu en goede gezondheidszorg voor alle wereldburgers. De leiders beloofden bovendien dezelfde rechten voor mannen en vrouwen, de verbetering van de toegang tot onderwijs, schuldverlichting en eerlijke handel.

Verstedelijking van armoede

Tijdens de conferentie “Wethouder, waarom doen we dit?” op 11 april in Den Haag, werd de Nederlandse hoofdstad uitgeroepen tot de eerste ‘Millenniumgemeente’ van Nederland. Minister Bert Koenders (Ontwikkelingssamenwerking) wees op de tendens dat steeds meer mensen in steden wonen, ook in ontwikkelingslanden. “Daardoor vindt een verstedelijking van de armoede plaats”. Zijn boodschap dat ook “armoedebestrijding moet verstedelijken” sluit aan bij de VNG-gedachte dat het juist de gemeenten zijn die een bijdrage kunnen leveren aan het bereiken van de Millenniumdoelen.

“De Millenniumdoelen kunnen nooit gehaald worden als alleen regeringsleiders zich met honger en armoede bemoeien. Ze hebben partners in de samenleving nodig om die dromen waar te maken” meent Jaap Breugem, VNG-campagneleider van de Millennium Gemeente. Op zaterdag 7 juli 2007 zijn wel halverwege 2015; dan is de helft van de VN-Millenniumcampagne verstreken. “Die dag is hét scharniermoment om als gemeente en gemeenschap te handelen. Honderd jaar geleden waren het óók de gemeenten die de doorslag gaven op het gebied van het terugdringen van besmettelijke ziekten. Bovendien moet zestig procent van de doelen worden waargemaakt op lokaal niveau, als het gaat om watervoorziening, basisscholen, eerstelijnsgezondheidszorg en het ophalen van vuilnis. Als dat werkelijk zo is, moeten lokale overheden in ontwikkelingslanden gesteund worden. We moeten bruggen naar deze mensen en steden bouwen”.

Van stad tot stad

“Stedenbanden zijn de dragers voor ontwikkelingssamenwerking” meent ook de Utrechtse wethouder Robert Giesberts (Groen-Links). Utrecht is één van de drie gemeenten die zich inmiddels als Millenniumgemeente heeft aangemeld. “We moeten aansluiten op wat we daadwerkelijk als gemeente voor de Millenniumdoelen kunnen betekenen” vindt Giesberts. “Omdat we gemerkt hebben dat het van stad tot stad, van gemeente tot gemeente, gemakkelijker samenwerken is, dan als hulporganisatie met de stedelijke overheid van een ander land.”

Volgens de wethouder richt Utrecht zich vooral op de Millenniumdoelen armoede en onderwijs. “Zonder gedegen onderwijs zul je armoede blijven houden”. Hiervoor willen we het particulier initiatief extra steunen. Veel bewoners in Utrecht zetten zich al in voor voorlichting over en fondsenwerving voor een project in een ontwikkelingsland. Vaak zijn dat ook landen van herkomst van de bewoners van onze stad. Wij willen als gemeente deze initiatieven ondersteunen door de opbrengsten van fondswerving te verdubbelen”.

Decennialang heeft de stad Utrecht al een stedenband met León, in Nicaragua. “We dragen daar bij aan economische ontwikkeling, woningbouw en fietspromotie. Utrecht wil in 2030 zo ‘klimaatneutraal’ mogelijk worden. We willen wat aan onze CO2 uitstoot doen. Ter compensatie gaan we in Nicaragua 10.000 bomen planten.”

Bij Giesberts bestaat wel de angst “dat de campagne slechts een symbolische verklaring betreft, zonder nieuw beleid te maken. Het is natuurlijk goed om een Millenniumgemeente te worden, als je maar niet alleen het bestaande beleid in de schijnwerpers wilt zetten. Ik zou het jammer vinden als honderd gemeenten zich nu tot Millenniumgemeenten gaan uitroepen, maar in daden geen nieuws onder de zon brengen. Mensen alleen bekend maken met de Millenniumdoelen is een armoedig gebaar”.

Bewust consumeren

VNG-campagneleider Breugem wil vooral de bewustwording van burgers vergroten. “Ik verwacht niet dat horden mensen ineens de straat opgaan om iets tegen malaria te doen. Maar ik ga wel uit van de idee dat de gemeente een waardegemeenschap is die als democratische entiteit het voortouw kan nemen. Zodat mensen getriggerd worden, enthousiast, waardoor een dialoog ontstaat. Ik hoop dat burgers hun gemeente gaan bellen met de vraag wat hun koers is en wat ze zélf kunnen doen.”

Die betrokkenheid kan volgens Breugem eenvoudigweg door bewust te consumeren; duurzaam geproduceerd hout te kiezen, papier te gebruiken met het FSC-keurmerk, Fair Trade-producten te kopen, bewust te beleggen, energie te besparen en de CO2-uitstoot te compenseren voor een goed milieu en klimaatbeleid. Laat mensen ook gewoon gratis naar Al Gore kijken.”

Driekwart van de 443 Nederlandse gemeenten zou in de breedste zin van het woord momenteel actief zijn op het terrein van gemeentelijk internationale samenwerking. VNG-campagneleider Breugem: “Voor gemeenten die weinig tot niets doen biedt deze campagne de mogelijkheid om mee de trein op te springen met één of twee dingen uit hun beleidsplan, met duurzaam beleggen of met iets wat ze toch al langer van plan waren. Ik hoop dat in 2007 minstens vijftig gemeenten willen meedoen zodat de ‘millenniumdoelen langzaam landelijk landen.”

Op 1 mei lanceert de VNG een website met actuele informatie over de campagne. Ook ontvangt elke Nederlandse gemeente vanaf 10 mei de brochure ‘Een Millennium Gemeente staat midden in de wereld’ met concrete suggesties hoe mensen op lokaal niveau een gerichte bijdrage kunnen leveren. Elke gemeente die op basis van een raadsbesluit bewust wil uitdragen Millenniumgemeente te zijn, krijgt twee weken na aanmelding bij de VNG een actiepakket met onder andere vier aluminium ‘verkeersborden’ die de Millenniumgemeente bij de gemeentegrens kan ophangen, maar ook diverse digitale producten als een website button, een afteller tot 2015 en kaartjes op creditcardformaat met de acht Millenniumdoelen. MDG8 IPS (PD)

www.millenniumgemeente.nl (vanaf 1 mei); telefoon: 070-3738020; informatiecentrum@vng.nl (o.v.v. ‘Millennium Gemeente’)