Ngo's luiden alarmklok over Europese WHO-agenda

Enkele weken na de start van de nieuwe onderhandelingsronde van de
Wereldhandelsorganisatie in Genève zit het er al bovenarms op tussen de EU,
de WHO en de niet-gouvernementele organisaties. Er staat veel op het spel,
want de gesprekken moeten over een aantal jaren zorgen voor een hervorming
van de internationale handel.

De WHO en de EU reageerden gisteren op de alarmkreet van een aantal Europese
ngo’s, waaronder Oxfam International en Friends of the Earth. Die kregen
deze week interne EU-nota’s in handen waarin de 15 EU-listaten hun eisen op
een rijtje zetten over de handel in de dienstensector. Aan die besprekingen
nemen 27 landen deel. Ze hebben nog tot juni de tijd om hun verzuchtingen
over te maken aan de WHO.

De EU dringt aan op een liberalisering van de dienstensector - de post, de
opwekking en voorziening van elektriciteit, toerisme, telecommunicatie en
financiële diensten. Het is vooral de vermeende privatisering van een aantal
basisvoorzieningen zoals water en elektriciteit die bij de ngo’s in het
verkeerde keelgat schiet.

Volgens Oxfam roept de EU duidelijk op om water voor menselijk gebruik te
liberaliseren. De ngo wijst erop dat Europese nutsbedrijven de watermarkt
domineren. Vivendi en Ondeo (voorheen Suez Lyonnaise des Eaux) leveren nu
bijvoorbeeld water aan meer dan 100 miljoen gezinnen en zouden graag de
markt veroveren in de ontwikkelingslanden. Oxfam international is ervan
overtuigd dat de privatisering van de watervoorziening geen oplossing biedt
voor de honderden miljoenen mensen in ontwikkelingslanden die geen toegang
hebben tot proper drinkwater.

De ervaringen uit het verleden leren dat basisvoorzieningen als water het
best gegarandeerd worden door openbare diensten. Privatiseringen leidden in
vele landen tot een beperktere toegang en, zoals in Marokko, tot een
slechtere waterkwaliteit, zegt Raoul Gennard van Oxfam Solidariteit. De
Belgische ngo maakt van het thema watervoorziening één van de prioriteiten
van de campagne ‘Tijd voor eerlijke handel’.

Anthony Gooch, de woordvoerder van de Europese Commissie inzake handel,
ontkent dat de EU aanstuurt op een privatisering van de openbare diensten in
het Zuiden. We zijn niet van plan om te vragen de openbare diensten af te
schaffen. De EU gelooft dat de WHO-landen het recht hebben om hun diensten
te behouden. Mike Moore, de directeur-generaal van de WHO, noemt het
gewoon onjuist dat de General Agreement on Trade in Services (GATS)
ontwikkelingslanden zou verplichten hun openbare diensten, waaronder de
watervoorziening, te privatiseren.

Het secretariaat van de WHO benadrukt dat er niets in het ontwerpakkoord dat
de WHO opstelde in Doha, staat dat zou toelaten dat GATS zou gebruikt wordt
als vehikel voor de deregulering van de watermarkt. Oxfam International
vindt dat de handelsorganisatie daar onvoldoende garanties voor biedt. Er
is niets dat belet dat (de definitie van diensten) ook wordt toegepast op de
watervoorziening.

De organisaties die de nota bekritiseren, willen dat er eerst een grondig
debat over de gevolgen van een liberalisering van de dienstensector. Zolang
er geen grondige evaluatie bestaat van de gevolgen, zegt Clare Joy van de
Londense World Development Movement, moet er een moratorium komen op de
GATS-onderhandelingen.