Nicaraguaanse armoedebestrijding onder vuur

De cijfers komen nu ook uit onverdacht bron: de extreme armoede in Nicaragua is de afgelopen vier jaar bijna gehalveerd. Volgens een studie van de Fideg, een niet-gouvernementele Nicaraguaanse ontwikkelingsdenktank, moest in 2009 nog 9,7 procent van de bevolking rondkomen met minder dan 50 eurocent per dag, tegenover 17,2 procent in 2005. Dat betekent dat ongeveer 330.000 Nicaraguanen zich aan de allerergste armoede konden ontworstelen.

Bijstand

Met 50 dollarcent per dag kunnen Nicaraguanen in theorie net genoeg te eten kopen. Maar mensen hebben natuurlijk meer nodig om menswaardig te kunnen leven. Wie minder dan 1,2 euro per dag kan uitgeven, wordt in Nicaragua als arm beschouwd. De algemene armoede in Nicaragua daalde tussen 2005 en 2009 van 48,3 naar 44,7 procent. Door de bevolkingsaangroei is er in absolute cijfers wel een stijging met 80.000 mensen, tot een totaal van 2,56 miljoen mensen.
De studie werd uitgevoerd met hulp van de Wereldbank en met financiële steun van Zwitserland en Nederland. Over de oorzaken van de teruggang van de armoede spreken de onderzoekers zich niet uit. De Nicaraguaanse regering was er wel als de kippen bij om het effect van de uiteenlopende sociale programma’s te benadrukken die ze sinds 2007 invoerde. Zowat 70.000 arme Nicaraguaanse vrouwen hebben onder meer vee, zaden, meststoffen, werktuigen en materiaal voor stallen gekregen, naast opleidingen en advies. Tienduizenden stedelingen kregen microkrediet, terwijl er ook huizenbouwprogramma’s werden opgezet en de stroom goedkoper werd gemaakt in armenwijken. In het totaal hebben volgens Ortega al 300.000 gezinnen van die maatregelen geprofiteerd.

Milieuverloedering

Maar de tegenstanders van president Ortega dingen daarop af. Armoedebestrijding staat in Nicargua gelijk met natuurverloedering, zeggen ze. In plaats van de productiviteit op bestaande landbouwgronden op te drijven, moeten er steeds meer natuurgebieden wijken voor nieuwe akkers en weiden.
Volgens de econoom Silvio De Franco, de rector van de universiteit van Managua, is de verminderde armoede “geen gevolg van een verbetering van het menselijk kapitaal en ook niet van de aanwezigheid van meer investeringskapitaal, maar wel van de directe subsidies voor productiemiddelen die de boeren krijgen, en dat is misschien niet vol te houden.”
De critici klagen ook dat de bijstandsprogramma’s betaald worden met geld uit Venezuela dat op een weinig transparante manier besteed wordt. Nicaragua krijgt Venezolaanse aardolie tegen gunsttarieven, en mag een deel van de betalingen die het eigenlijk aan Venezuela zou moeten doen, gebruiken voor eigen sociale programma’s. De deal zou de Nicaraguaanse regering sinds 2006 al 776 miljoen euro hebben opgeleverd. Niemand weet om hoeveel geld het precies gaat, en tegenstanders zeggen dat Ortega en zijn Sandinistische partij een deel van het geld voor zichzelf houden en dat de bijstand naar aanhangers van de president gaat.