'Nieuwe IMF-baas moet meer belangen vertegenwoordigen'

Horst Köhler nam donderdag ontslag als hoofd van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), na zijn nominatie voor het Duitse presidentschap. De vice-directeur van het IMF, Anne Krueger, neemt zijn functie waar tot de raad van bestuur van een opvolger benoemt.

Wie het ook wordt, het zou niemand verrassen als het iemand uit Europa is. Het is een oude gewoonte dat een Europeaan de scepter zwaait over het IMF, en een Noord-Amerikaan over de Wereldbank. Nooit in de geschiedenis van beide invloedrijke financiële organisaties, die na de Tweede Wereldoorlog werden opgericht, kreeg iemand uit een ontwikkelingsland de leiding.

Het is een onevenwicht dat ook tot uiting komt op andere niveaus van de instellingen van Bretton Woods, zoals het IMF en de Wereldbank worden genoemd. Beide organisaties tellen weliswaar 184 lidstaten, maar de beslissingsmacht ligt telkens bij de 24 leden van de raad. Daarin moeten de 46 Afrikaanse landen bezuiden de Sahara het stellen met slechts twee vertegenwoordigers. Een schrijnend contrast met acht rijke landen, waaronder Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten, die elk hun eigen vertegenwoordiger bezitten in beide raden. Reden is dat de zitjes in de raad worden verdeeld volgens het economische gewicht van de lidstaten. Vertegenwoordigers van rijke landen controleren momenteel meer dan 60 procent van de stemmen in beide raden, terwijl de Verenigde Staten vetorecht bezitten bij stemmingen waarbij een ‘supermeerderheid’ vereist is.

Een aantal actiegroepen en ontwikkelingslanden vinden dat daar maar eens verandering in moet komen. Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het IMF en de Wereldbank vorig jaar, drongen actiegroepen en een aantal ontwikkelingslanden er voor de zoveelste keer op aan dat het zuiden een groter gewicht zou krijgen in de twee organisaties. Ze werden gesust met een belofte van rijke landen om de kwestie in de toekomst in overweging te nemen.

Het vertrek van Köhler is het moment bij uitstek om weer eens op te roepen tot een democratischer selectie van de IMF-directeur, vindt Rick Rowden, activist van Action Aid Today. Ook Njoki Njehu van het in Washington gevestigde netwerk 50 Years is Enough vindt dat het debat over het gebrek aan transparantie over de keuze van de directeur maar weer eens heropend moet worden.

In de drie jaren dat Köhler het het Fonds leidde, was de wereld getuige van de economische ineenstorting van de beste leerling in de klas van het IMF. Diverse andere ontwikkelingslanden botsten met het Fonds over de bezuinigingsmaatregelen en structurele aanpassingsprogramma’s die het Fonds als voorwaarde stelt voor ontwikkelingshulp. Köhler zelf sprak bij zijn afscheid van een onafgeronde agenda, maar hij voerde geen ingrijpende veranderingen door.

Ondanks hun oproep voor een nieuw debat over de leiding over de instellingen van Bretton Woods, beseffen ActionAid Today en 50 Years is Enough maar al te goed dat wie er ook aan het hoofd van het IMF zal komen, het een loyale aanhanger van het neoliberale en zakenvriendelijke programma van de organisatie zal zijn. Het IMF zal ongetwijfeld het huidige economische systeem blijven verdedigen.