Noorwegen scheldt 'onredelijke' schulden arme landen kwijt

De landen die profiteren van het Noorse besluit, zijn Ecuador, Egypte, Jamaica, Peru en Sierra Leone. Birma en Sudan komen mogelijk in de toekomst in aanmerking voor kwijtschelding.

De Noorse regering gaf bij de aankondiging van het nieuws maandag toe een ‘beleidsfout’ te hebben gemaakt. Daardoor zou ze hebben bijgedragen aan de enorme schuldenlast die arme landen in de loop der jaren opbouwden.

Het Noorse besluit markeert een breuk met een kartel van crediteuren dat tot nu toe meestal ontkende dat er in het verleden sprake was van onverantwoorde leningen of leningen om politieke redenen. Rijke landen, met name de krachtige groep van bilaterale crediteuren die bekend staat als de Club van Parijs, en multilaterale instellingen als het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank, ontkenden jarenlang dat hun beleid in ontwikkelingslanden faalde.

In een verklaring zegt de Noorse regering dat de “onwettige schulden” waar het om draait veroorzaakt zijn door een campagne die tussen 1976 en 1980 werd gevoerd. Noorwegen wilde de eigen kwakkelende scheepsbouw weer gezond maken door 156 schepen en scheepsapparatuur te verkopen aan ontwikkelingslanden.

De projecten in arme landen liepen al snel spaak en de Noorse regering werd hun schuldeiser. “Als crediteur was Noorwegen medeverantwoordelijk voor de schulden die daarna ontstonden”, zegt de Noorse regering in de verklaring. Uit onderzoek dat eind jaren tachtig werd gedaan naar de affaire, bleek dat de campagne ondoordacht was en dat de behoeften van arme landen niet goed in kaart waren gebracht.

“De Noorse regering heeft in feite erkend dat de leningen in deze specifieke gevallen onverantwoordelijk waren en eerder gemotiveerd door binnenlandse belangen dan door de behoeften van ontwikkelingslanden”, zegt Hurley van Eurodad.

Noorwegen zegt niet van plan te zijn de kwijtschelding te rapporteren als officiële ontwikkelingshulp bij de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Dat betekent dat de kwijtschelding geen invloed heeft op het normale Noorse budget voor ontwikkelingshulp.

Schuldenkwijtschelding wordt door rijke landen vaak opgevoerd als hulp aan arme landen. Een praktijk die volgens critici de nationale budgetten voor ontwikkelingshulp kunstmatig hoog houdt.

“De Noorse verklaring, en de wil om verantwoordelijkheid te nemen voor fout beleid uit het verleden, zou navolging moeten vinden in andere rijke landen”, vindt ook Ann-Louise Colgan van Africa Action in Washington. Ontwikkelingsorganisaties lobbyen al jaren voor de kwijtschelding van “onwettige” schulden van arme landen en andere schulden waarbij de bevolking niet profiteerde van de leningen als gevolg van corrupt bestuur of slecht economisch beleid. IPS MDG8 (JS/ADR)